Азэрбиджан

	Азэрбиджан; азэр-бз. Azərbaycan Respublikası
Азэрбиджаным и нып	Азэрбиджаным и дэмыгъэ
	Гоуидзэр: «Odlar Yurdu (МафӀэ Къэрал)»
	Къэрал уэрэд: «Azərbaycan Marşı» ( едэӀун (info))
Хуитыныгъэм и махуэ	1991 жэпуэгъуэм 18 (зхэкӀар РССЗ)
Нэхъышъхьэбзэхэр	азэрбиджаныбзэ
Къалэ нэхъышъхьэр	Бэкуу
Къалэ нэхъ инхэр	Бэкуу, Гянджа, Сумгаит, Мингечаур, Нахичеван, Ханкенди, Евлах, Ширван
ӀэнатӀэ хабзэр	президент республикэ
Президентыр; Премиер министрыр	Ильхам Алиев; Али Асадов
ШӀыпӀэр; • Псори; • % псым пӀэуэ иубыдыр	112-нэ дунем; 86 600 км²; 1,6
Къэралым и джылэр; • ЗэралъытэмкӀэ (2011); • Ӏувагъыр	; 9 164 600 цӀыху (89-нэ); 105,8 цӀыху/км²
ВКӀуП; • КъыхэкӀыр (2011); • Зы цӀыхум къытехуэр	; $94.318 млрд (72-нэ); $10,340
Сомыр (Валутэр)	манат
Интернет-доменхэр	.az
Телефон кодыр	+994
Зэманыгъуэхэр	+4
	Азэрбиджан Уикисурэтылъэм

Азэрбиджан Республикэ (азэр-бз. Azərbaycan Respublikası) — Ипщэ Къаукъазым хэт къэрал. Къалэ нэхъышъхьэр — Бэкуу.

Хэкумэтхыр

Тхыгъэ нэхъышъхьэ: Азэрбиджаным и хэкумэтх

Азэрбиджаныр Ипщэ Къаукъазым хэт. И гъунапкъэхэр здыӀухьэхэр: ищхъэрэмкӀэ — Урысейм, къуэхьэпӀэмкӀэ — Ермэлэймрэ, Курджымрэ, ипщэмкӀэ — Къажэрым, къуэкӀыпӀэмкӀэ хы Каспий и Ӏуфэм Ӏохьэ.

Къэралым и инагъыр — 86 600 км².

Темперэтурэ курытхэр щӀышылэм зэрыхъур −10° — +4° С, бадзэуэгъуэм 5° — +27° С.

Тхыдэр

Тхыгъэ нэхъышъхьэ: Азэрбиджаным и тхыдэр

I илъэс мин ди лъэхъэнэм ипэм Азэрбиджаным и ищхъэрэ лъэныкъуэм Къэукъаз Албаней къэралыр хэтт.

VII лъэхъэнэм Азэрбиджаныр Хьэрып хьэлифэтым хэта. Ар зэхэхуа яужь Азэрбиджаным и щӀыпӀэм къэрал зытӀущ къыхокӀыр.

XIII лъэхъэнэм Азэрбиджаным монголыдзэр тоуэ.

XV—XVIII лъэхъэнэм Азэрбиджаныр Сефевидхэм я къэралым хэта.

XIX лъэхъэнэм и пэм Азэрбиджаныр Урысейм хохьэ, яужырейм и ӀэнатӀэгъуэр къэрал псом щыщхьэщыувэр 1828 гъэм Урысеймрэ Къажэрымрэ Туркманчай тхылъыр щыщӀатхам.

Джэпуэгъуэ револуциэм яуж Урысейм, 1918—1920 гъэхэм къэралыр хуиту щыта Демократ Республикэ Азэрбиджан ицӀэр жоуэ.

1920—1991 гъэхэм Азэрбиджан РСС-р РССЗ-м хэта.

1991 гъэм щыщӀэдзауэ Азэрбиджаныр къэрал хуитыу щыт.

Жылэр

Тхыгъэ нэхъышъхьэ: Азэрбиджаным и джылэр

Къэлъытэгъуэ гуэрэхэмкӀэ, 2010 гъэм къэралым жылэу дэсыр млн 9 цӀыху.

Лъэпкъ нэхъ иныу щытхэр (2007): азэрбиджанхэр (90,6 %), лезгинхэр (2,2 %), урысхэр (1,5 %), талышхэр (0,9 %), авархэр (0,5 %), нэгъуэщӀхэри.

ДинкӀэ нэхъыбэр мыслъымэнхэщ (>90 %), чыристэнхэ, иудэнхэ.

Экономикэр

Тхыгъэ нэхъышъхьэ: Азэрбиджаным и экономикэр

ВКӀуП-р 2009 гъэмкӀэ здынэсар $88.676 млрд.

ВКӀуП зы цӀыхум техуэмкӀэ ($9,809 хуэдиз), къэралым 72-нэ пӀэр иӀыгъ дунем.

Дзэр

Тхыгъэ нэхъышъхьэ: Азэрбиджаным и дзэр

Дзэр цӀе — Лъэпкъ Дзэр Азэрбиджаным (азэр-бз. Azərbaycan Milli Ordusu).

И бжыгъэр зэрыхъур мин 128,6 хуэдиз.

АдминистрациэмкӀэ гуэшыгъуэр

Тхыгъэ нэхъышъхьэ: Азэрбиджаным администрациэмкӀэ и гуэчыгъуэр

Азэрбиджан — къэрал унитару щыт. АдминистрациэмкӀэ хэку 66 еугуэш (азэр-бз. rayonlar).

ТехьэпӀэхэр

Азербайджаным и сайтыр
CIA World Factbook (индж.)

	Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ хэкумэтхымкӀэ. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. Мы псалъашъхьэр зэфӀэкӀыгъуэфкӀэ нэхъ тэрэзымкӀэ зэхъукӀын хуэй.

е·т·г Къаукъаз
Урысей Федерациэм и хэкухэр	Адыгей • Дагъыстэн • Ингушей • Ишъхъэрэ Осетиэ • Краснодар край • Къэбэрдей-Балъкъэр • Къэрэшей-Шэрджэс • Мычгышей • Ставропол край
Къэралхэр	Азэрбиджан (Нахичеван) • Ермэлы • Хъырцей (Аджариэ • Автоном Республикэ Азгъей)
Дунейпсом къамылъыта къэралхэр	Азгъей • Ипшъэ Осетиэ • Къушъхьа-Карабах Республикэ

е·т·г Еуропэм и къэралхэр
Къэралхэр	Азэрбиджан^¹ • Албаниэ • Алыджей • Андоррэ • Аустрэ • Белгиэ • Балгариэ • Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ • Британиэшхуэ • Ватикан • Даниэ • Джэрмэней • Ермэлы^¹ • Ирлэнд • Ислэнд • Къазахъстэн^² • БгыфӀыцӀей • Латвиэ • Лэхьый • Литоу • Лихтэнштейн • Луксембург • Македониэ • Малтэ • Мэжарей • Молдавиэ • Монако • ЩӀылъабжьэхэр • Норуегиэ • Португал • Италэ • Румыниэ • Сан-Марино • Сербиэ • Слоуакэ • Слоуэнэ • Тырку^² • Украинэ • Урысей^² • Урысыху • Финлэнд • Фрэнджей • Хоруатиэ • Хъырцей^¹ • Чехиэ • Шуэц • Шуэцарэ • Исбухьэн • Эстониэ • Шотлэнд • Уэлс
ЧӀыпӀэм шъхьэфимыт	Аландхэм хы тӀыгухэр • Гернси • Гибралтар • Джерси • Мэн хы тӀыгухэр • Фарерхэм хы тӀыгухэр • Шпицберген • Ян-Майен
Дунейпсом къамылъыта къэрал	Азгъей • Косово • Приднестровиэ
¹ Ныкъуэу е лъэныкъуэкӀэ Еуропэм хэт къэралхэр. ² Азиэм.