Аустриэ

Аустриэ Republik Österreich
Аустрэм и нып Аустрэм и дэмыгъэ 47.6, 13.783333
Къэрал уэрэд: «Land der Berge, Land am Strome» ( едэӀун (info))
Щыхалъхьар	1955 бадзэуэгъуэм и 24 (зэгуэт оккупациэм къыхэкӀа)
Нэхъышъхьэбзэхэр	джэрмэныбзэ;
Къалэ нэхъышъхьэр	Венэ
Къалэ нэхъ инхэр	Венэ, Грац, Линц
ӀэнатӀэ хабзэр	Парламент республикэ
Президент Канцлер	Александр Ван дер Беллен Карл Нехаммер
ШӀыпӀэр • Псори • % псым пӀэуэ иубыдыр	113-нэ дунем 83 883 км² 1,7
Къэралым и джылэр • ЗэралъытэмкӀэ (2023) • Ӏувагъыр	9 104 772 цӀыху 109 цӀыху/км²
ВКӀуП   • КъыхэкӀыр (2008)   • Зы цӀыхум къытехуэр	$330 669 млрд  (34-нэ) $39 887
Этнохоронимыр	аустрэхэр, аустрэ
Сомыр (Валутэр)	Евро
Интернет-доменхэр	.at, .eu
Зэманыгъуэхэр	+1

Аустриэ (Áустриэ Респýбликэ; джэр-бз. Republik Österreich) — Курыт Еуропэм хэт къэрал, Еуропэ Зэгуэтым хэт. Къалэ нэхъышъхьэр — Венэ.

Хэкумэтхыр

Къэралыр Еуропэм и кум хэт, И къэрал гъунэхэр ишъхъэрэм Джэрмэным, Чехым, Слоуакым ирокӀуэ, къуэкӀыпӀэм Межарейм, ипшъэм Слоуэным, къуэхьэпӀэм Лихтэнштейм, Шуэцарым.

Климатыр курыту щыт, шӀыпӀэр къуэкӀэ-бгыкӀыу. ШӀыпӀу иубыдыр 83 883 км².

Джылэр

Джылэ дэсым и 94% аустрэхэмрэ джэрмэнхэмрэ. ПэмыкӀ лъэпкъцӀыкӀуэгъу бжыгъэ нэхъыбэ зиӀэхэр: венгырхэр, чеххэр, слоуэнхэр, хоруатхэр. Джылу дэсу хъуар зэрыхъур (2023 гъэмкӀэ) 9.104.772 цӀыху.

Къэрал-политикэ хабзэхэр

Аустрэр парламент республикэ. Иджырей конституциэ иӀэр 1920 гъэм хахара.

Къэралым и тхьэмадэр

Къэралым и тхьэмаду тетыр Президент федерал, илэсихкӀэ хахыр.

ХабзэдэгъэкӀ ӀэнатӀэр

ХабзэдэгъэкӀ ӀэнатӀэр палатитӀу щыт, Федералыр зэхуэс, Федералымрэ Лъэпкъ хасэхэмрэ хэтху.

Лэжьыгъэ ӀэнатӀэр

Тхьэмадэгъуэм и нэхъышъхьэр Федерал канцлерыра.

АдминистрациэмкӀэ зэргуэчыр

Аустрэр федерал республику щытхи администрациэмкӀэ шӀыпӀэ бгъууэ зэхокӀыр - Бургенланд, Каринтиэ, КӀагъ Аустрэ, Ипшъэ Аустрэ, Залцбург, Штириэ, Тирол, Форарлберг, Венэ.

Тхыдэр

Иджырей Аустриэм и шӀыпӀэм цӀыхухэр итӀысхьэн щыкӀадзар иджыри ди лъэхъэнэм ипэм щыгъуэ.

Пэсырейм Аустриэр Урым империэм хэтат.

• 1156 гъэм Аустриэр Бовариэм къыхокӀыр шъхьэхуит герцогхэку хуэду.
• 1276 гъэм щыкӀэдзауэ къэралым шъхьэщытыр Габсбург лъэпкъыр.
• 1529-мрэ 1683-мрэ Уэсмэн империэм и дзэм Веныр яубыдын мурад яшъыр, ауэ къадэхъукъым.
• 1687 гъэм Аустриэм Мэжарейр хагъыхьэ.
• XVIII лъэхъэнэм Аустриэм и шӀыпӀэхэр куэду хохъуэ, Галициэмрэ Урымымрэ я къэралхэр иубыду.
• 1804-1867 гъэхэм Аустрэм империэ, 1867-1918 -хэм Аустрэ-Мэжарей.
• 1914 гъэм Аустрэ-Мэжарейм зауэ ирет Сербиэм, абымкӀэ Япэрей дунейпсо зауэр иригъажьу. Зауэм темыкӀуа яуж къэралыр зэгохур иджырей гъунапкъэ иӀэмкӀэ.
• 1938 гъэм Джэрмэным хагъыхьэ (Аншлус). 1945 гъэм зэгуэт дзэхэм хут яшъри, къыхагъэкӀыжь.
• 1945-1955 гъэхэм зэгуэт дзэхэм я оккупациэм кӀэт. Хуитыныгъэр къыщиштэжьар 1955 гъэм, курыт статус иӀэгъыным ицӀэкӀэ.

Ссылки

• austria.info/ru Официал турист гъогузешэ Аустриэм, Аустриэм и туризымым и нэхъышъхьэ организациэм
• Аустрэм и статистикэ ЕЗ-м
• Транспортыр
• Аустрэм и шӀыпӀэтхыпхъэхэр