Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэр

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэр
ин-бз. South Georgia and the South Sandwich Islands
Дэмыгъэ Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэм
Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэм и нып Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэм и дэмыгъэ

Кординатхэр: 54°15′00″ с. ш. 36°45′00″ в. д. / 54.25° с. ш. 36.75° в. д. (G)

Гоуидзэр: «"Let [or May] the Lion protect his own land" (Аслъэным и щӀыр иредвгъэхъумэж)»
Къэрал уэрэд: «God Save the Queen» (Макъ едэӀун (info))
Нэхъышъхьэбзэхэр инджылыбзэ
Къалэ нэхъышъхьэр Грютвикен
Къалэ нэхъ инхэр Грютвикен
ӀэнатӀэ хабзэр конституциэ пэштыхьей
Пэштыхьэ
Генерал-губернатор
Елизавета II
Нигел Хьейвуд
ШӀыпӀэр
• Псори

3 903 км²
Къэралым и джылэр
• ЗэралъытэмкӀэ (2006)
Ӏувагъыр

30 цӀыху
0,005 цӀыху/км²
Интернет-доменхэр .gs
Зэманыгъуэхэр -2
Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэр Уикисурэтылъэм

Ипшэ Джорджэрэ, Ипшэ Сандуичхэрэ хы тӀыгухэр (ин-бз. South Georgia and the South Sandwich Islands) — Ипшъэ Америкэм хэт къэрал. Къалэ нэхъыщхьэр — Грютвикен. Къэралым хеубыдэр хы тӀыгу Ипшэ Джорджэрэ, абы нэмыщӀ Ипшэ Сандуичхэ хы тӀыгу зэхэт. Хы тӀыгухэр Атлантикэ хышхуэм и ипшэ лъэныгъуэмкӀэ гъэзахэщ. ЩӀыпӀэхэр Британиэшхуэм хохьэхэр. И инагъыр 3 903 км² мэхъу, цӀыхуу щыпсор цӀыхуу 30 фӀэкӀ хъукъым.

Ипшэ Джорджэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Ипшэ Джорджэ — хы тӀыгу зэхэт, Атлантикэ Хышхуэм ипшэ лъэныкъуэмкӀэ гъэзахэу. Хы тӀыгу зэхэтым хохьэр — зы хы тӀыгушхуэр, нэхъ цӀыкӀуу зыкъомрэ.

1675 гъэм къызэӀуихащ инджылы щэхуакӀуэ Антони де ла Роше. Япэу къэзыплъыхьу тепсэлъыхьар цӀэрыӀуэшхуэ хыерсылӀ Джеймс Кукщ 1765 гъэм.

XVIII-XIX лъэхъэнэхэм Ипшэ Джорджэм Инджылым къикӀауэ цӀыху куэд щыпсохэт хы псэущхьэхэм ешэхэу.

Иджы хы тӀыгум щыпсор цӀыхуу 30 нэблагъэщ. Гъэмахуэм абыхэм я бжыгъэр хохъуэ, хы тӀыгум щыпсо псэущхьэхэр къызэыплъыхьынухэм я фӀыгъэкӀэ.

Ипшэ Сандуичхэ хы тӀыгухэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Ипшэ Сандуичхэ хы тӀыгухэ — Атлантикэ Хышхуэм и ипшэ лъэныкъуэмкӀэ гъэзахэу хы тӀыгу зэхэт. И инагъыр — 310 км². Хы тӀыгу зэхэтым хохьэхэр хы тӀыгу цӀыгу гуп. И нэхъ Ӏэта щӀыр — Ӏуащхьэ Белиндэ (1372 м), ар хы тӀыгу Монтегуэм тетщ.

Япэу къэзыплъыхьу тепсэлъыхьар Джеймс Кукщ 1765 гъэм.

Хы тӀыгухэм цӀыху щыпсокъым. Гъэмахуэм экспедициэхэм къаплъыхьхэ.

Джабэ Лъэбакъуэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Джабэ Лъэбакъуэ — псым ауэ къыхэщ, джабэ цӀыкӀухэщ. ЦӀырыӀуэ щэхъуар ӀуэрыӀуатэщ, а джабэхэм деж эспан кхъухь дыщэ зэрыз щӀилъэфауэ. А кхъухь ӀуэрыӀуатэхэм я фӀыгъэкӀэ, хыерсылӀ куэдым джабэхэр къаплъыхьауэ щтащ, иджыри къаплъыхь къагъуэтын яфӀэщӀу.

Псэущхьэхэмрэ къэкӀыгъэхэмрэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Хы тӀыгухэм дунейр щыщӀэӀэми псэущхьэ зэмылӀэужыгъуэ куэд щопсохэ. Псом нэхъ нэхъ къаплъыхьхэр хы тӀыгухэм щыпсо вымпӀухэращ. Ахэм нэмыщӀ хы тӀыгумхэм щопсохэ бзу зэмылӀаужыгъуэ, хы псэущхьэ куэдхэр.

Сурэтхэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

ТехьэпӀэхэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Гулъытэгъуэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]