Къэхъун
Къуажэ
Къэхъун
|
Къэхъун (урбз. Кахун) — Аруан къедзыгъуэм хыхьэ къуажэ.
Хэкумэтхыр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Къуажэр къедзыгъуэм икум итщ. Къедзыгъуэ къалащхьэ Нарткъалэ нэс 3 км дэлъщ, Налшык къалэ нэс 32 км дэлъщ.
Нэхъ пэгъунэгъу къуажэхэр — Псынабэ, Ишхъэрэ Къуэжьыкъуей.
ЩӀыпӀэм псынэхэр щыкуэдщ, щӀыщӀагъ псыхэр щӀым мыкуууэ зэрырижэм къыхэкӀыу. И ику лъэгагъыр 297 метрэкӀэ хы Ӏуфэм къыщхьэщокӀ.
Къуажэм и дыгъэкъухьэпӀэ лъэныкъуэр Нарткъалэ хыхьэным нэсащ.
Тхыдэ
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Къуажэр къызыгъэунэхуар Къэбэрдейм цӀэ зиӀауэ щта Докъушыкъуей пшыхэращ 1846 гъэм.
1850-1856 гъэхэм Къэбэрдейм щрагъэкӀуэкӀа щӀы реформэхэм къыхэкӀыу къуажэм къыхагъэхьахэщ пэмэжу щыт къуажитӀ — Пэнэжь хьэблэрэ Ӏэпщэу хьэблэрэ.
1862 гъэм Къуэшырыкъуей къуажэ къиӀэпхъукӀри Докъушыкъуей къуажэ къэӀэпхъуащ уэркъ Шыпщхэр я цӀыхухэр ягъусэуи, къуажэм ипшэкӀэ тӀысахэщ хьэблэщӀэ ящӀхэри. Абы къыхэкӀыу къуажэм цӀитӀ зэрихьэрт — Докъушыкъуейрэ Шыпщейрэ.
1920 гъэм советхэм Къэбэрдейр яубыда иуж,къуажэм и цӀэр яхъуэжащ, пшыхэмрэ уэркъхэмрэ я цӀэр зэрызахьэм щхьа. ЦӀэщӀэу къуажэм фӀащащ — Къэхъун.
Джылэ
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]ЦӀыху бжыгъэр | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2010[1] | 2012[2] | 2013[3] | |||||||||||||
7 106 | ↗ 7 227 | ↗ 7 359 |
Джылэ дэсым и Ӏувагъыр — 210 цӀыху/км²
- Лъэпкъ дэсхэр (2010 гъэ)[4]
Лъэпкъ | ЦӀыху бжыгъэр | Ӏыхьэр % |
---|---|---|
адыгэхэр | 7 026 | 98,9 % |
адрейхэр | 80 | 1,1 % |
псори | 7 106 | 100 % |
ЕджапӀэхэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]- Курыт еджапӀэ № 1
- Курыт еджапӀэ № 2
Сымаджэш
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Зы къуажэ сымажэшрэ зы къедзыгъуэ сымаджэшрэ дэтхэщ.
Дин
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Зы мэжджыт дэтщ. ЕТӀуанэр ящӀыну къуажэдэсхэм я мурадщ.
Экономикэ
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Къуажэм ину щаужьащ бэтрэджан, нащэ икӀи нэгъуэщӀ къэкӀыгъэхэр нэхъ къагъэкӀ. Къуажэм теплицэкӀэ зэрпхьпр.
ЦӀэрыӀуэ къыщыхъуахэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]- ХьэхъупӀащэ Ӏэсхьэд и къуэ Амирхъан — адыгэ тхэкӀуэ, усакӀуэ.
Гулъытэгъуэ
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]- ↑ Урысей псо джылэ ис къэбжын 2010-гъэм ирагъэкӀуэкӀам къыхэкӀыу
- ↑ Урысейм и муниципалнэ къэгъэхъуахэм 2012-гъэм ЩӀышылэм и 1-м ирихьэлӀэу джылэ дэсахэр
- ↑ Урысейм и муниципалнэ къэгъэхъуахэм 2013-гъэм ЩӀышылэм и 1-м ирихьэлӀэу джылэ дэсахэр
- ↑ Ещанэ том. ЕплӀанэ таблицэ. Къэбэрдей-Бэлъкъэрым джылэ исыр лъапкъыгъуэкӀэ зэрыугуэшар, Урысей псо джылэ ис къэбжын 2010-гъэм ирагъэкӀуэкӀам къыхэкӀыу
ТехьэпӀэхэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Аруан куей |
||
---|---|---|
Къалащхьэр | Нарткъалэ | |
Къуажэхэр | Аруан • Джэрмэншыч • Докъушыкъуей • Ишхъэрэ Къуэжьыкъуей • Къэхъун • Мэрзэхъу • Псыгуэнсу • Псыкуэд • Псынабэ • ФӀыцӀэпс • Шытхьэлэ |