Адыгэбзэ

Адыгэбзэ
Къэралхэр:	Урысей, Тырку, Йордан,
Ирипсалъэхэм я бжыгъэр:	~1,632,500
Классификациэ
Категориэ:	Еуразиэм и бзэхэр
Ишъхъэрэкъаукъаз унагъуэшхуэ (псом къамылъыта) Абазэ-адыгэ унагъуэбзэ Адыгэбзэ гуп
Тхыбзэр:	кирилл хьэрыф
Бзэ кодхэр
КъэралСтандарт 7.75–97:	каа 250
ISO 639-1:	—
ISO 639-2:	kbd
ISO 639-3:	kbd

Адыгэбзэ (ин-бз. Circassian language, урбз. Адыгский; адыгейский; кабардино-черкесский) — адыгэхэм я бзэ, абазэ-адыгэбзэхэм я унагъуэм хэхьэ. Къаукъазым бзэр здызэрахьэр: Урысейм (Адыгеим, Къэбэрдей-Балъкъэрым, Къэрэшей-Шэрджэсым, Ишъхъэрэ Осетиэм, Краснодар крайм, Ставропол крайм), Тыркум, Шамым, пэмыкӀэ къэралхэм.

Бзэм зезыхьэхэм я бжыгъэм хэшъыкӀыгъуэ тэрэзу езыт къуэдейр къэралитӀ — Урысей (788, 300); Исраэл (5, 000).

Адыгэбзэр шъэныгъэмкӀэ тӀууэ захэгъэкӀауэ щыт:

• КӀахыбзэ (ин-бз. West Circassian, урбз. Адыгейский язык) — шапсыгъхэм, абдзэххэм, натхъуэджхэм, бжъэдыгъухэм, кӀэмыгуейхэм я тхыбзэр зэрзэфӀэтыр. Езы тхыбзэр кирилл хьэрыфылкӀэ, кӀэмыгуей бзэмкӀэ зэхэгъэхьауэ щыт.

КӀэмгуэй хьэрыфылъэ ( КӀах тхыбзэр зытет )

А а а	Б б бы	В в вы	Г г гы	Гу гу гуы	Гъ гъ гъы	Гъу гъу гъуы	Д д ды
Дж дж джы	Дз дз дзы	Дзу дзу дзуы	Е е йэ	(Ё ё) йо	Ж ж жы	Жъ жъ жъы	Жъу жъу жъуы
Жь жь жьы	З з зы	И и йы	Й й йы кӀакӀыу	К к кы	Ку ку куы	Къ къ къы	Къу къу къуы
КӀ кӀ кӀы	КӀу кӀу кӀуы	Л л лы	Лъ лъ лъы	ЛӀ лӀ лӀы	М м мы	Н н ны	О о уэ
П п пы	ПӀ пӀ пӀы	ПӀу пӀу пӀуы	Р р ры	С с сы	Т т ты	ТӀ тӀ тӀы	ТӀу тӀу тӀуы
У у уы	Ф ф фы	Х х хы	Хъ хъ хъы	Хъу хъу хъуы	Хь хь хьы	Ц ц цы	Цу цу цуы
ЦӀ цӀ цӀы	Ч ч чы	ЧӀ чӀ чӀы	Ш ш шы	Шъ шъ шъы	ШӀ шӀ шӀы	ШӀу шӀу шӀуы	Щ щ щы
(Ъ ъ) пытэ тамыгь	Ы ы ы	(Ь ь) шъэбэ тамыгь	Э э э	(Ю ю) йыу	(Я я) йа	Ӏ Ӏы	Ӏу Ӏыу

Абазэ-адыгэ лъэпкъхэр Къаукъазым

Абазэ-адыгэ лъэпкъхэр Тыркум

• Къэбэрдеибзэ (ин-бз. East Circassian, урбз. Кабардино-черкесский) — къэбэрдейхэмрэ, беслъэнейхэмрэ я тхыбзэр зэрзэфӀэтыр. Езы тхыбзэр кирилл хьэрыфылкӀэ, къэбэрдей бзэмкӀэ зэхэгъэхьауэ щыт.

А а а	Э э э	Б б бы	В в вы	Г г гы	Гу гу гуы	Гъ гъ гъы	Гъу гъу гъуы
Д д ды	Дж дж джы	Дз дз дзы	Е е йэ	(Ё ё) йо	Ж ж жы	Жь жь жьы	З з зы
И и йы	Й й йы кӀэщӀу	К к кы	Ку ку куы	Къ къ къы	Къу къу къуы	Кхъ кхъ кхъы	Кхъу кхъу кхъуы
КӀ кӀ кӀы	КӀу кӀу кӀуы	Л л лы	Лъ лъ лъы	ЛӀ лӀ лӀы	М м мы	Н н ны	О о уэ
П п пы	ПӀ пӀ пӀы	Р р ры	С с сы	Т т ты	ТӀ тӀ тӀы	У у уы	Ф ф фы
ФӀ фӀ фӀы	Х х хы	Ху ху хуы	Хъ хъ хъы	Хъу хъу хъуы	Хь хь хьы	Ц ц цы	ЦӀ цӀ цІы
Ч ч чы	Ш ш шы	Щ щ щы	ЩӀ щӀ щӀы	(Ъ ъ) быдэ дамыгъэ	Ы ы ы	(Ь ь) щабэ дамыгъэ	(Ю ю) йыу
(Я я) йа	Ӏ Ӏы	Ӏу Ӏуы