Беслъэней (къуажэ)

Къуаджэ Беслъэней Къэрал УрысейУрысей Федерациэм и субъект Къэрэшей-ШэрджэсКъэрэшей-Шэрджэс Муниципал къедзыгъуэ Хьэбэз къедзыгъуэ Кординатхэр 44.246111, 41.74138944°14′46″ с. ш. 41°44′29″ в. д.44.246111° с. ш. 41.741389° в. д.   Щыхалъхьар XIX лъэхъэнэ Лъэпкъхэр адыгэхэр, абазэхэр пэмыкӀхэр. динхэр мыслъымэныгъэ Зэманыгъуэр UTC+3 Почтэ индексыр 369429 Автом и кодыр 09 ОКАТО 91 401 000

Беслъэне́й — Къэрэшей-Шэрджэсым и Хьэбэз къедзыгъуэм хэт къуаджэ. Инджыджышхуэ и ижьырабгъу лъэныкъуэ Ӏуфэм Ӏут. Краснодар къэралым и гъунапкъэдыдэм Ӏухьу.

ЦӀэр

1920 гъэхэм Тхьэстыкъуей къуаджэм и цӀэр Беслъэнеуэ зэрахъуэкӀ комунизмым къыхэкӀыу (пщыхэм, лъакъуэлъэшхэм я унэгъуэцӀэхэр къуаджэхэм трахын кӀадзэ). Ӏэташъхьэм япэреуэ джылэм хуадэкъым къуаджэм Беслъэней фӀашъыну, Къанокъуэ Беслъэн ицӀэкӀэ фӀашъу ягугъу, ауэ джылэр къимыкӀуэту «адыгэ лъэпкъым и зы къудамэ дызщыщым и цӀэ джоуэ» къуаджэм Беслъэней траӀуэ.

Тхыдэр

Иджырей Беслъэней къуаджэр щыхалъхьар XIX лъэхъэнэм и етӀуанэ Ӏыхьэм.

Къуаджэр зеуэ щытар Тхьэстокъуэ Азнэур. 1844 гъэ нэгъунэ къуаджэр Абэшыр и ӀэхъупӀэ тхым и гъунэгъу хэта, Уэрпым Булваркэ псыр здыхэлъадэм дежь. Яужым къуаджэр Урысей ӀэнатӀэм УэрпымкӀэ нэхъ ирегъэхри егъэтӀыс Отраднэ станицэм игъунэгъу, илъэс зытӀущ текӀауэ къуаджэр Джан-Джол бгым идежь ягъэтӀысыр, къуаджэм и щысыпӀэр Урысей Ӏэташъхьэм ирэ зэрахъуэкӀа, иджырей и щысыпӀэр ебгъуанэ мэхъур.

Иджырей Беслъэней къуаджэм хьэблищ зхиубыду щыт, ахэр: Богупсей (къуэджапшъэ), Тхьэстыкъуей (къуэджэку/къуэджэкӀэ), Тэркъаней (къуэджэкӀэ). Къуаджэр щагъэтӀысым беслъэнейхэм щымыхъукӀэ абазэ, нэгъуей, къэбэрдей унагъуэхэри хагъэтӀысхьа.

ЕДЗ-м и зэманыгъуэр

1942 гъэм и шышъхьэӀум Адыгэ аутоном къедзыгъуэм гъогу пхырыкӀт Курджы ССР-м кӀуэуэ, абымкӀэ Ленинград блокадэм хэтам сэбийхэр ирачу. Беслъэней къуаджэм ипэмыджыжьу гъогум ирикӀуэ зы гу къэувэӀа, 32 сэби ису, тхьэмахуэ бжыгъэкӀэ гъогу тета сэбихэр нэхъыбу сымаджэхэт, куэдыр хьэлъу. А хъыбарыр кӀэху къуаджэм нэса, джылэр зэхуэсри унафэ яшъа сэбихэр унагъуэ-унагъу зэбгыраху къуаджэм къагъэнэн.

Сэбихэр къуаджэ-тхылъым иратхахэ я цӀэ-унэгъуэцӀэхэр зэрахъуэкӀри, джэрмэн къынэсхэм щахъумэным шъхьэкӀэ.

Абым папшъу 2010 гъэм, нэкъыгъэм и 7, Беслъэней къуаджэм сын зэӀуаха.

Джылэр

Дылу къуаджэм дэсыр 3, 175 цӀыху (2002 гъ.)

Абым, лъэпкъкӀэ:

• адыгэхэр — 3, 033 цӀ. (95,5 %)
• абазэхэр — 74 цӀ. (2,3 %)
• урысхэр — 39 цӀ. (1,2 %)
• пэмыкӀ лъэпкъхэр — 29 цӀ. (1 %)

Къуаджэм щыщ цӀэрыӀуэхэр

• ГъукӀэкъул Нашхъуэ и къуэ Даут — револуциэм хэта, щӀэныгъэлӀ.
• Эскиндар Абдурэхьман и къуэ Мухьэмэд — Урысей Финансым и Академиэм и ректор.
• Охътэ Джамырзэ и къуэ Александр — Адыгэм я културэ-лъэпкъыгъуэ автономиэм и тхьэмадэ.