КъуанщӀэ
КъуанщӀэ | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ЩӀэныгъэ хэкӀыгъэхэр | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
Латин цӀэр | ||||||||||||||||
Corvus frugilegus Linnaeus, 1758 |
||||||||||||||||
И щӀыпӀэр | ||||||||||||||||
|
КъуанщӀэ (лат-бз. Corvus frugilegus) — вынд теплъэ лъэпкъым щыщ лӀэужьыгъуэщ.
Теплъэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
Къуаргъым хуэдизынщ. Теплъэр фӀыцӀэ-лыдщ. Жьэпкъыр, пэ къыхэкӀыпӀэр, нэкӀур пцӀанэщ, хужьыфэщ.
Здэпсэухэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
Щыкуэдщ Еуропэм, Азиэм. Къаукъазым щыбэгъуащ, мылъэтэжыу щопсэу. Щыплъагъунущ гупышхуэхэу жыг хадэхэм, паркхэм, къуажэ гъунэхэм щыӀэ жыг гуэрэнхэм, мэз лъапэхэм, псы Ӏуфэ жыгхэм.
Гъуэлъхьэгъуэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
Абгъуэ зэ ищӀар илъэс бжыгъэкӀэ къегъэщхьэпэ. Зэ гъуэлъхьэгъуэр джэдыкӀи 3-5, гъуэлъхьэжыр анэращ. Къыреш махуэ 16-20-кӀэ. ХьэӀулэщӀ псоми яхуэдэу къуанщӀэ шырхэр къохъу цы ятемыту, янэхэр къэмыпщӀауэ. Япэ тхьэмахуэрэ ныкъуэрэм шырхэри анэхэри хъум егъашхэ, атӀанэ быныр тӀуми зэдапӀ. Шырхэр абгъуэм къолъэт мазэ ныбжьым иту.
Ӏусыр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
КъуанщӀэхэм яшх хьэпщхупщ, дзыгъуэхэкӀ, гъавэ, хадэцӀыкӀухэкӀ.
ӀуэрыӀуатэм[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
Мы къуалэбзур ди ӀуэрыӀуатэм зэрыхэтыр Ӏейм и лъэныкъуэщ. КъуанщӀэхэр Сосрыкъуэ зэраукӀынум и нэгъыщэу, телъхьэу «Нартхэм» къахощыж: «Сосрыкъуэ унэм щыщӀэплъым дунейр зэуэ къызэӀыхьащ. Махуэр жэщ кӀыфӀ хъужащ... Сосрыкъуэ зыщӀэс унэм къуанщӀэ фӀыцӀэхэр Ӏэрамэ-Ӏэрамэхэу къыщхьэщылъэтахэу дамэкӀэ унащхьэр трауд. Ар Сосрыкъуэ игъэщэгъуащэри и щӀасэм еупщӀащ, — Жэщым къуанщӀэхэм къалъэтыхьу хэт игъащӀэм илъэгъуа?»[1].
- «КъуанщӀэр зи пашэм шы лӀам хуешэ» — псалъэшэрыуэ.
Гулъытыгъуэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
- ↑ Нартхэр. Адыгэ ӀуэрыӀуатэ. Налшыч. 1951 гъ.
Тхылъхэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
- Брат Хьэсин. Адыгэхэм я къуалэбзу щӀэныгъэр. Черкеск къ. 2007 гъ.
![]() |
Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ орнитологиэмкӀэ. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. |