БгъэдахэщӀудзхэр
| БгъэдахэщӀудзхэр | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| ЩӀэныгъэ хэкӀыгъэхэр | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Латин цӀэр | ||||||||||||
|
Lupinus Linnaeus | ||||||||||||
|
БгъэдахэщӀудзхэр (лат-бз. Lupinus) — лӀэужьыгъуэ зыбжанэу гуэша удз лъэпкъэгъущ.
Теплъэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
БгъэдахэщӀудзхэм яхэтщ зы гъэкӀэ, нэхъыбэкӀи къэкӀ лӀэужьыгъуэхэр. Япкъхэр занщӀэу докӀей м. 1-1,5-м нэскӀэ, я тхьэмпэ хъурей, кӀы кӀыхь зиӀэхэр 5-9-уэ зэхэтщ. Удз щхьэкӀэм гъэгъа мэ дахэ къызыкӀэриххэр, Ӏэрамэ кӀыхьу зэхэту гъэмахуэм къыпедзэ. ЛӀэужьыгъуэхэр зэрызэщхьэщыкӀ щытыкӀэхэм хохьэ гъэгъахэм я фэри.
КъыздэкӀыр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
Ди щӀыпӀэм Ӏэрысу мыхъумэ, езыр-езыру къыщыкӀкъым. Урысеим къыщагъэкӀ зи гъагъэхэр хужьыфэ, пшэплъыфэ, къащхъуафэ бгъэдахэщӀудзхэр. Куэду щыӀэщ Хуэхуэлеим, Урысыхум, Балтикэ къэралхэм, Азэрбиджаным. Ар вагъэм щӀырагъэубыдэ, щӀыр игъэпшэрыным папщӀэ. Ӏэщым ирагъэшхи къохъу. БгъэдахэщӀудзыр щӀыпӀэ щӀыӀэтыӀэхэм нэхъыфӀыу къыщокӀ.
ЛӀэужьыгъуэхэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
- Lupinus albifrons
- Lupinus albus
- Lupinus alopecuroides
- Lupinus angustifolius (БгъэдахэщӀудз щӀыху)
- Lupinus hirsutissimus
- Lupinus arizonicus
- Lupinus arcticus
- Lupinus atlanticus
- Lupinus australeus
- Lupinus chamissonis
- Lupinus concinnus (БгъэдахэщӀудз лъахъшэ)
- Lupinus cosentinii
- Lupinus cytisoides
- Lupinus difusus
- Lupinus digitalis
- Lupinus elegans
- Lupinus exaltatus
- Lupinus excubitus
- Lupinus graecus
- Lupinus gredensis
- Lupinus hartwegii
- Lupinus hirsutissimus
- Lupinus hispanicus
- Lupinus La Demoiselle
- Lupinus linifolius
- Lupinus littoralis
- Lupinus luteus (БгъэдахэщӀудз гъуэжь)
- Lupinus macbrideanus
- Lupinus mariae-josephi
- Lupinus mexicanus
- Lupinus micranthus
- Lupinus microcarpus
- Lupinus montanus
- Lupinus multifloris
- Lupinus mutabilis
- Lupinus nanus
- lupinus neomexicanus
- Lupinus nootkasensis
- Lupinus perennis
- Lupinus pilosus
- Lupinus polyphyllus
- Lupinus reflexus
- Lupinus rotundiflorus
- Lupinus sulphureus
- Lupinus texensis
- Lupinus tidestromii
- Lupinus truncatus
- Lupinus variocolor
- Lupinus varius
|
Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ КъэкӀыгъэщӀэныгъэмкӀэ. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. |
Тхылъхэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
Хьэкъун Б. Адыгэ къэкӀыгъэцӀэхэр. ТхылътедзапӀэ «Элбрус». Налшыч 1992 гъ.