Батыргъэн

Батыргъэн
ЩӀэныгъэ хэкӀыгъэхэр
Лъэпкъышхуэ: КъэкӀыгъэхэр Къудамэ: Magnoliophyta ХэкӀ: Magnoliopsida ХэкӀыгъуэ: Apiales Лъэпкъ: Apiaceae Лъэпкъыгъуэ: Батыргъэн
Латин цӀэр
Heracleum Linnaeus
Систематикэ УикилӀэужьыгъуэм Сурэтхэр Уикисурэтылъэм ITIS 29669 NCBI 40917

Батыргъэн (лат-бз. Heracleum) — лӀэужьыгъуэ зы бжанэу гуэшыжауэ удз лъэпкъыгъуэщ.

Теплъэр

Ди щӀыпӀэм ущрохьэлӀэ гъитӀкӀэ, нэхъыбэкӀэ къэкӀ батыргъэн лӀэужьыгъуэхэм. Абыхэм я лъэгагъыр см 50-100-200-300.

Псоми я тхьэмпэхэр инщ, япкъхэр кунэщӀщ, мэ къакӀэрех. Гъагъэхэр удз щхьэкӀэм Ӏэрамэ хъуреуэ къапедзэ. Батыргъэным тет цы пхъашэм цӀыху щӀыфэр къыритхъмэ, куэдрэ мыхъуж псыбыб ещӀ.

КъыздэкӀыр

Нэхъыбэу къыщокӀ мэкъупӀэхэм, мэз лъапэхэм, хуейхэм, къуэхэм, н. щӀыпӀэхэм.

Къэгъэщхьэпэгъуэр

Тхьэмпэхэр Ӏэщым яшх, къэкӀыгъэм и гъагъэхэм, жылэм, лъабжьэм эфир, дагъэ щӀэт. Абы къыхэкӀыуи батыргъэнхэм, щхьэр игъэузу, мэ къакӀэрех.

ЛӀэужьыгъуэхэр

Батыргъэнпэж (Heracleum asperum) Батыргъэнщэху (Heracleum leskovii) Батыргъэнкупсэ (Heracleum roseum) Heracleum aconitifolium Heracleum acuminatum Heracleum afghanicum Heracleum albovii Heracleum algeriense Heracleum alpinum Heracleum amanum Heracleum amplissimum Heracleum anatolicum Heracleum angustilobatum Heracleum anisactis Heracleum antasiaticum Heracleum apiifolium Heracleum arcticum Heracleum armoricum Heracleum artvinense Heracleum austriacum Heracleum bailletianum Heracleum basvicum Heracleum bhutanicum Heracleum biternatum Heracleum brevivittatum Heracleum brignoliaefolia Heracleum brunonis Heracleum calcareum Heracleum candolleanum Heracleum canescens Heracleum carneiflorum Heracleum caspicum Heracleum ceretanum Heracleum chloranthum Heracleum circassicum Heracleum colchicum Heracleum coreanum Heracleum crenatifolium Heracleum cuneiforme Heracleum cyclocarpum Heracleum dalgadianum Heracleum daralaghezicum Heracleum davisii Heracleum deqenense Heracleum dichotoma Heracleum dissectifolium Heracleum egrissicum Heracleum fargesii Heracleum forrestii Heracleum freynianum Heracleum giganteum Heracleum gorganicum Heracleum granatense Heracleum grandiflorum Heracleum grossheimii Heracleum hemsleyanum Heracleum henryi Heracleum hookerianum Heracleum hypoleucum Heracleum idae Heracleum incanum Heracleum inexpectatum Heracleum inperpastum Heracleum insigne Heracleum isopetalum Heracleum jacquemontii Heracleum jugatum Heracleum kansuense Heracleum kingdoni Heracleum lallemantii Heracleum lanatum Heracleum lehmannianum Heracleum leichtlini Heracleum ligusticifolium Heracleum likiangense Heracleum mandenovae Heracleum mantegazzianum Heracleum marashicum Heracleum massyciticum Heracleum microcarpum Heracleum millefolium Heracleum minimum Heracleum moellendorffii Heracleum moellendorffii Heracleum moellendorffii

Heracleum montanum Heracleum morifolium Heracleum multibracteatum Heracleum nanum Heracleum nepalense Heracleum nyalamense Heracleum obtusifolium Heracleum olgae Heracleum oreocharis Heracleum orphanidis Heracleum ossethicum Heracleum pachyrhizum Heracleum palmatilobum Heracleum palmatum Heracleum panaces Heracleum paniculatum Heracleum paphlagonicum Heracleum pastinaca Heracleum pastinacifolium Heracleum pedatum Heracleum persicum Heracleum peshmeniana Heracleum pimpinellifolium Heracleum pinda Heracleum pinnatum Heracleum platytaenium Heracleum polyadenum Heracleum propinquum Heracleum pubescens Heracleum pulchrum Heracleum pyrenaicum Heracleum rapula Heracleum rawianum Heracleum rechingeri Heracleum scabridum Heracleum scabrum Heracleum schansianum Heracleum schelkovnikowii Heracleum setosum Heracleum siamicum Heracleum sibiricum Heracleum simplicifolium Heracleum smithii Heracleum sommieri Heracleum sosnowskyi Heracleum souliei Heracleum spathiphyllum Heracleum speciosum Heracleum sphondylium Heracleum sphondylium Heracleum sprengelianum Heracleum stenopteroides Heracleum stenopterum Heracleum steveni Heracleum strelkovi Heracleum subglabrum Heracleum subtomentellum Heracleum sumatranum Heracleum tabuchii Heracleum taylori Heracleum tenuevittatum Heracleum ternatum Heracleum thomsoni Heracleum tiliifolium Heracleum trachycarpum Heracleum trachyloma Heracleum transcaucasicum Heracleum tuberosum Heracleum turugisanense Heracleum umbellatum Heracleum umbonatum Heracleum verrucosum Heracleum verticillatum Heracleum vescens Heracleum vicinum Heracleum villosum Heracleum viscosum Heracleum wenchuanense Heracleum wolongense Heracleum woodii Heracleum xiaojinense Heracleum yoshii Heracleum yungningense Heracleum yunnanense Heracleum zozimioides

Тхылъхэр

Хьэкъун Б. Адыгэ къэкӀыгъэцӀэхэр. ТхылътедзапӀэ «Элбрус». Налшыч 1992 гъ.