Махатма Ганди

Махатма Ганди
	Махатма Ганди
	хин.-бз. मोहनदास करमचंद गाँधी
И лэжьыгъэр:	политикэм и лэжьыгъэлӀ, философ
Къыщыхъуар:	1869 жэпуэгъуэм и 2
Къыздэхъуар:	Порjajaj Гуджарат, Британиэм и Индиэ
Дунейм щехыжар:	1948 мазаем и 30 (78 гъ.)
Дунейм здехыжар:	Ниу Дели, Индиэ
Къэрал зыщыщтэр:	Индиэ

Мохандас Карамчанд Ганди е Махатма Ганди (хин.-бз. मोहनदास करमचंद गाँधी) — Индиэм и хуитыныгъэм къыдэшъхэм, къэзгъэжьахэм ящыщт Британиэшхуэм къыхагъэкӀыным шъхьэкӀэ. Хабзэ "зауэншу" (сатьяграха) еджу къыригъэжьам цӀыхуӀкуэд яуж ихьэт.

И тхыдэр

ЛъэпкъкӀэ Мохандас кастэ вайшияхэм къахэкӀырт. Я унагъуэм хабзу хъуам амалыншэу пылъхэт, хуабжьу абым и анэ Путлибай щӀэлъыплът. ТхьэлъэӀухэр, бэрэскӀыхэр, вегетарианизм, тхьэтхылъ джыныр — ахэрат Мохандас и щӀэлэгъуэ зэманым зыпылътэр.

Илъэс пщӀыкӀуищ щырикъуам Мохандас и ныбжэгъу пщащэ Кастурбай къырагъэшащ. Я унагъуэм бынипӀлӀ ягъуэта, къуищ, ахэр: Харилал, Манилал, Рамдас, Девдас. И къуэ нэхъыжь Харилалыр унагъуэм иригъэкӀа, и къуэу къимылъытэу, и псэукӀэм папщӀэ — и щӀасэт: фадэ, къэкӀухьын, джэгун, зытӀощ диныр зэрихъуэкӀащ, сифилис къеузу илӀыкӀащ. Адрей и къуэ хъуахэр езыми и лэжьыгъэм пылъхэт.

Илъэс пщӀыкӀуибгъу щырикъуам Мохандас Лондон еджакӀуэ макӀуэр, йуристу къеухри Индиэм къегъэзэжыр 1891 гъэм. Хэгъэгум деж и лэжьыгъэм сэбэпышхуэ къызэрхуимыщӀам папщӀэ 1893 гъэм Мохандас Ипщэ Африкэм йожьэр. Абдежым щӀедзэ индиэхэм я пӀалъэм пылъын. Абдежым дей япэреуэ къегъэщхьэпэр сатияграха (зауэншэ пэщытыныгъэ). И дуней тетыкӀэ-гупшысэгъуэм мыхьэнэ куэд хэзылъхьар тхылъ Бхагавадгита.

Индиэм и хуитыныгъэ щӀэдзэгъуэр

Индиэм и хуитыныгъэм щыпылъ зэманыгъуэм Махатма къигъэщхьэпар сатияграха, абым хуэду: индиэ жылэм Британиэ къыраш хьэпшыпхэр къамыщэхуэу, къамгъэщхьэпэу, абым нэхъыбэу Британиэм и хабзэ бжыгъэм ебакъуэхэу, къамылъытэхэу.

Нэхъыщхьэу а лэжьыгъэм къилъытэтэр:

Британиэ щӀыхьхэр индиэхэм къамыштэну (яӀэхэр ятыжыну)
ХабзэдэгъэкӀ Хасэм и хэхыгъэм жылэр хэмыхьэну
Хейхэм, ӀэнатӀэгъуэхэм, инджылыз егъэджапӀэхэм Ӏумыхьэну/щымыӀэну
Еуропей щыгъынхэр зэрамыхьэну
Цей щэкӀым нэхъыбэу пщӀэ хуэщӀын
Уасэ мытын

Сын хуашъахэр

Радж Гхат
Махатма Ганди и мемориал АШЗ-м
И сыну, мемориалу къэлэ бжыгъэм, къэрал бжыгъэ дуней псом идежь: Нию-Йоркым, Сан-Франсискэм, Мэзкуум, Лондоным пэмыкӀ бжыгъэхэм.

И псалъэ цӀэрыӀуэхэм ящыщ

"ЯпэкӀэ укъалъытэкъым, тӀанэ къыпщодэхьэшххэ, яужкӀэ къозауэхэ. ИкӀэм уэ уатокӀуэ."

"Дунейм и инагъыр ирокъур цӀыху къэс зыхуэныкъуэр игъуэтыфын, ауэ цӀыкӀущэ, цӀыхухэм я нэпсеягъэр ирригъэкъун"

ПэмыкӀхэр

ТехьэпӀэхэр

	Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ къэрал цӀэрыӀуэ цӀыхум тепсэлъыхь. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм.