Jump to content

Гусэр Мухьэммэд-Зэхьид

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Гусэр Мухьэмэд-Зэхьид эл-Кэусэри
Ефенды
Сурэт
Къыщыхъуар: 1878
Дунейм щехыжар: 1952
Диныр: Ислъам (Хьанэфи-Матуриди)
Лъэпкъыр: Адыгэ


Гусэр Мухьэммэд-Зэхьид, Хьэсэн-Хьилми и къуэ ("эл-Кэусэри"; хьэр-бз. محمد زاهد الكوثري; тыр-бз. Muhammed Zâhid Kevserî) Уэсмэн Империэм щыщ Адыгэ Ислъам теолог.[1] Ар нэхъ пажэ дыдэу ялъытэ ислъам щӏэныгъэлӏхэм ящыщщ. Абы Хьэнэфи-Матуриди мэзхьэбыр ихъумащ икӏи Сэлэфи/Уэхьэби гупсысэкӏэм пэщӏэуващ.[1][2][3]

Гусэр[1] Мухьэммэд-Захьид Хьэсэн "ал-Кэусэри" 1879 гъэм Дюзджэ къалэм адыгэ унагъуэм къыщалъхуащ. И адэ Гусэр Хьэсэн Хьилми 1831 гъэм Шэбзэр щӏыпӏэм къыщалъхуащ Адыгэ Хэкум. Хьэсэн Хьилми езыри ислъам щӏэныгъэлӏт, икӏи Хэкум егъэджакӏуэу щылэжьащ ЦӀыцӀэкӀун (Адыгэ лъэпкъгъэкӏуэд) и зэманым Тыркум ирагъэкӏын и пэ. 1863 гъэм Хьэсэн Хьилми Тыркум кӏуащ.[1]

Мухьэммэд-Зэхьид Ал-Кэусэрим еджапӏэ куэдым щеджащ, егъэджакӏуэ куэдым я деж щӏэныгъэ щызригъэгъуэтащ, и адэри абыхэм яхэту.[1] Тырку Кемалист хъукумэтым ислъам щӏэныгъэлӏ куэд яубыду, адыгэбзэри щагъэтӏыгъуэм, ар Тыркум икӏри Мысырым кӏуащ. Мысырым тхылъ куэд щитхащ икӏи дуней псом цӏэрыӏуэ щыхъуащ. Абы Хьэнэфи-Матуриди мэзхьэбыр ихъумащ икӏи Сэлэфи/Уэхьэби гупсысэкӏэм пэщӏэуващ. Тхылъ 40-м щӏигъу итхащ. Ар ислъам щӏэныгъэлӏ нэхъыфӏ дыдэхэм ящыщу къалъытэ.[1]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 İslâm Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı. "ZÂHİD KEVSERÎ"
  2. Bruckmayr, Philipp (2020). "Salafī Challenge and Māturīdī Response: Contemporary Disputes over the Legitimacy of Māturīdī kalām"
  3. Mehmet Ali Yargı, “Muhammed Zâhid el-Kevserî (1863-1952), Hayatı, Eserleri ve Fıkhî Görüşleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 6, Konya 2005, s. 313-330.