НапэкӀуэцӀ Бланэ и япэрей тхыгъэ щытыкӀэм хэплъэн

{{taxobox
 | name         = Бланэ
 | image file   = Moose.jpg
 | image descr  = КъуэкӀыпӀэ-Америкэ Бланэ
 | regnum       = Псэушъхьэхэр
 | phylum       = [[Кордэхэ]]
 | subphylum    = [[ДжабэрыӀэхэ]]
 | classis      = [[ШэрыпӀхэ]]
 | ordo         = [[ЛъапэтӀуанэхэ]]
 | subordo      = [[ГъэнышкӀухэ]]
 | familia      = [[Шъыхьхэ]]
 | genus        = [[Бланэхэ]]
 | species      = '''Бланэ'''
 | latin        =   {{Btname|Alces alces|Linnaeus, 1758}}
 | wikispecies  = Alces alces
 | commons      = Alces alces
 | itis         = 180703
 | ncbi         = 9852
 | range map    = Moose distribution.png
 | range legend = 
}}

'''Бланэ''' ([[Латиныбзэ|лат-бз.]]: ''Alces alces'', [[Урысыбзэ|ур-бз.]]: ''Лось'') — къэкӀыгъэшх псэушъхьа, шэрыпӀ, шъыхь лъэпкъым ящыщ.

== Аплъэпкъыр ==
Бланэхъум икӀыхьагъыр м. 3 носыр, илъэгагъыр м. 2, 3, икӀапэр см. 12 - 13, ихьалъагъыр кг. 360 - 600; [[Урысей|Урысейм]] идей КъуэкӀыпӀэ Джыжьэмрэ, [[Канада|Канадáмрэ]] кг. 900 носхэр. Бланэбзхэр нэхъ цӀыкӀу щытхэ. ИзэфӀэтыкӀэмкӀэ бланэхэр яшъхьащокӀыр пэмыкӀ шъыхьхэм куэдкӀэ. Ипкъымрэ ипшъэмрэ кӀэкӀыу щыт, икӀыбым джабэ тет, лъакъуэхэр кӀыхь Ӏэуэ щыт, абы шъхьакӀэ псы щефэнум идежь псым кууэ хэхьан хуэй иэ лъэгуанджэмышъхьакӀэ увын. Ишъхьар ину щыт, пэшхуэ пыту, Ӏупашъхьар ину, къыпылэлу щыту. Ифэр гъуабджэ-фӀыцӀу щыт, лъакъуэхэр псыфэнэхуэ щыт, хужьым нэхъ хуэкӀу.

Бланэхъухэм ин Ӏэуэ ( иджырей шэрыпӀпсэушъхьахэм я нэхъ ин ) бжъакъуэ ятет, я кӀапэ зэхуакухэм см. 180 дэлъу носыр, я хьалъагъыр кг. 20 - 30. Илъэс къэс бжъакъуэхэр похур шъакӀуэгъуэ - дыгъэгъазэхэм, гъатхэпэ – мэлыжьыхьам бжъакъуэкӀэ къытекӀэн кӀадзэ. Бланэбзхэр бжъакъуэншэ.

== Здэпсохэмрэ зэрзэшъхьащыкӀхэмрэ ==
Бланэр инэхъыбэм мэзхэм щопсоу ШӀыгум и Ишъхъэрэ, нэхъ макӀыу мэзкъуихэм, губгъуэхэм. [[Еуропэ|Еуропэм]] здэпсохэр: [[Лэхьый|Лэхьыйм]], [[Балтикэ къэралхэр|Балтикэ къэралхэм]], [[Чех|Чехым]], [[Урысыху|Урысыхум]], [[Хуэхуэлей|Хуэхуэлейм]], [[Скандинав|Скандинавхэм]], [[Урысей|Урысейикум]]; [[Азиэ|Азиэм]] - [[Монгол|Ишъхъэрэ Монголым]], [[Хъутэй|КъуэкӀыпӀэ Хъутэйм]] къыщыкӀэдзауэ [[Сыбыр|Ишъхъэрэ Сыбырым]] нэгъунэ. [[Ишъхъэрэ Америкэ|Ишъхъэрэ Америкэм]] идей [[Аласкэ|Аласкэм]], [[Канадá|Канадáм]], ишъхъэрэ-къуэкӀыпӀэм нэгъунэ [[Америкэ Штат Зэгуэт|АШЗ]]-м иштат Колорадом нэгъунэ.

[[Урысей|Урысейм]] щыпсор мин 730 хуэдиз (дунем тетым иныкъуэм хуэдиз), езы дуней псом тетыр милыуан 1, 5 хуэдизу ялъытэ.

=== Лъэпкъу зэрзэшъхьащыкӀхэр ===
* ''Alces alces alces'' - '''Еуропэ Бланэ'''
* ''Alces alces cameloides'' - '''Сыбыр Бланэ''' ([[Монгол|Ишъхъэрэ Монголым]], [[Хъутэй|КъуэкӀыпӀэ Хъутэйм]], [[Сыбыр|Сыбырым]] щопсоу)
* ''Alces alces americana'' - '''КъуэкӀыпӀэ-Америкэ Бланэ''' ([[Канадá|Канадáмрэ]] [[Америкэ Штат Зэгуэт|АШЗ]]-мрэ щопсо)
* ''Alces alces andersoni'' - '''КъуэхьапӀэ-Америкэ Бланэ''' ([[Канадá|Канадáмрэ]] [[Америкэ Штат Зэгуэт|АШЗ]]-мрэ щопсо)
* ''Alces alces shirasi'' - '''Ширас Бланэ''' ([[Америкэ Штат Зэгуэт|АШЗ]]-м щопсо)
* ''Alces alces gigas'' - '''Аласкэ Бланэ''' ([[Америкэ Штат Зэгуэт|АШЗ]]-м иштат Аласкэм щопсо)
* ''Alces alces caucasicus'' (дунем тетыжьхэкъым) - '''Къаукъаз Бланэ'''

== Сурэтылъэ ==
<gallery>
image:Bigbullmoose.jpg
File:Alces alces Białowieża p.jpg
File:Denali National Park Female Moose 3000px.jpg
File:Moose calf.jpg
File:Weilburg - Tiergarten - Elch.jpg
File:Elgportraet han (Alces alces).jpg 
File:Moose crossing river in yellowstone.jpg
File:Alces alces bialowieza beentree.jpg
</gallery>

[[Категориэ:ШэрыпӀхэр]]
[[Категориэ:Щыхь]]