Бгъэн
Бгъэн | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ЩӀэныгъэ хэкӀыгъэхэр | ||||||||||||
|
||||||||||||
Латин цӀэр | ||||||||||||
Phragmites Adans. | ||||||||||||
|
Бгъэн (лат-бз.: Phrаgmites, ур-бз.: Тростник) — удз-къэкӀыгъэ ин, хьэцэпэцэ лъыпкъым (Poaceae) ящыщу, псыхъурей Ӏуфэхэм, псыхъуэхэм куэду зэкӀэкӀыурэ мэкӀыр, дунейм и нэхъ хуэабэ лъэныкъуэхэм.
Псыудзхэм ящыщ, псыӀуфэхэм къыщыкӀыу, зэзэмызэкӀэ псыкууми къэщыхэкӀ хъууэ (метрэныкъуэм нэс), псыпцӀэхэм, губгъуэ псы къыздинахэм, мэзкӀуэцӀ псынэхэм яде.
Къызэрагъэсэбэпыр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]КъэкӀыгъэр псэушъхьэ куэдхэм я Ӏусу макӀуэ (псыдзыгъуэхэм, шъыхьхэм, бланэхэм...) Шъхьахуиту къыздэкӀхэм пӀэшхуэ еубыд, псэушъхьэхэм яхуэсэбэпу.
КъэкӀыгъэм и гъэч къыдидзхэр былымӀусу къагъэсэбэпыр. ЦӀыхухэм ижъ-ижъыжьрэ мылъкум къагъэсэбэпт, унэ щашъкӀэ - унашъхьэрэ, бжьыхьрэ ирашъу. Абы пэмыкӀыу бгъэным арджэн, матэ, тхылъымпӀэ къыхашъыкӀыу, пэмыкӀыу хьэку ирагъэплът, къамыл къыхашъыкӀт.
Куэдым бгъэныр шӀыр ирагъэубыдын шъхьэкӀэ псым кӀимыхыну псыӀуфэм щагъэтӀыс, иэ хадэхэм удзгъэгъахэм ядӀэкӀыгъу къагъэкӀыр.
ЛӀэужъыгъуэхэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]- Phragmites altissimus (Benth.) Mabille - Бгъэн лъэгэшхуэ
- Phragmites isiaca (Del.) Kunth - Изидэ и Бгъэн иэ Бгъэн инышхуэ
- Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud. Ипшъэ Бгъэн
- Phragmites communis Trin. Бгъэн
- Phragmites longivalvisSteud.
- Phragmites vulgaris (Lam.) Crép.
- Phragmites japonicus Steud. Япон Бгъэн
- Phragmites serotina Kom.
- Phragmites karka (Retz.) Trin. ex Steud.
- Phragmites roxburghii (Kunth) Steud.
- Phragmites vallatoriа (L.) Veldkamp