НапэкӀуэцӀ Щачэ и япэрей тхыгъэ щытыкӀэм хэплъэн

{{Infobox settlement Russia
 |статусыр = Къалэ
 |адыгэцӀэр = Щачэ
 |ицӀэдыдэр = {{Lang-ru|Сочи}}
 |зыхэхьэр = 
 |дэмыгъэ = Coat_of_Arms_of_Sochi_(Krasnodar_krai).png
 |нып = Flag_of_Sochi_(Krasnodar_krai).png
 |дэмыгъэм и бгъуагъ = 
 |ныпым и бгъуагъ = 
 |lat_deg = 43|lat_min = 35|lat_sec = 07|lon_dir = 
 |lon_deg = 39|lon_min = 43|lon_sec = 13
 |CoordAddon              =
 |CoordScale              = 
 |къэралым и щӀыпӀэтхыпхъэм и инагъыр  = 
 |хэкум и щӀыпӀэтхыпхъэм и инагъыр = 
 |куейм и щӀыпӀэтхыпхъэм и инагъыр = 
 |хэкур зыхуэдэр = 
 |хэку = Краснодар Къэрал
 |тхылъым хэкур = Краснодар Къэрал
 |куейр зыхуэдэр = 
 |куей = 
 |тхылъым куейр = Краснодар Къэрал
 |лъэпкъыгъуэр зыхуэдэр = 
 |лъэпкъыгъуэ = 
 |тхылъым лъэпкъыгъуэр = 
 |къэралым и шӀыпӀэтхыпхъэр = 
 |хэкум и шӀыпӀэтхыпхъэр = 
 |куейм и шӀыпӀэтхыпхъэр = 
 |кӀуэцӀ гуэшыгъуэр = куейуэ 4 <br /> 1 хьэблэ къалэ типу <br /> 1 къалэцӀыкӀу 11 хьэблу
 |тхьэмадэр зыхуэдэр = мэр
 |тхьэмадэ = Пахомов Анатолий Николаевич
 |махуэ щыхалъхьар = 
 |япэреуэ и гугъуыр = 
 |и цӀэуэ щытахэр = 
 |статус щыщӀэдзауэ = 1838
 |и инагъыр = 3502
 |лъагагъэр зыхуэдэр = 
 |хьэблэкум и лъагагъыр = 
 |климат = субтропик псыфэф
 |нэхъыщхьэбзэ = 
  |жылэ = 337 947
  |жылэбжыгъэм и гъэр = 2009
  |Ӏувагъыр = 1337,1
  |агломерациэ = 410 987
  |лъэпкъхэр = 
  |динхэр = 
  |этнохоронимыр = 
 |зэманыгъуэр = +3
 |DST = 
 |телефоным и кодыр = 8622
 |почтэ индексыр = 
 |почтэ индексхэр = 354000-354999
 |автом и кодыр = 23, 93, 123
 |идентификаторыр зыхуэдэр = 
 |цифрэмкӀэ идентификаторыр = 
 |категориэ Commons идеж = Sochi
 |сайтыр = http://www.sochiadm.ru/
 |сайтым и бзэр = 
}}
'''Щачэ (Шъачэ)''' ([[убыхыбзэ]]: ''Шьача'', [[Апхъазыбзэ|апхъазэбзэ]]: ''Шəача'', [[Урысыбзэ|ур-бз]]: ''Сочи'') — [[Краснодар Къэрал|Краснодар Къэралым]] хэт къалэ.
[[Файл:View on Sotsji from black sea.jpg‎‎‎‎‎|left|thumb]]

Къалэр хьаблэ къыбгъэдэтхэр дэщӀыгъуу куейуэ щыт "Щачэшхуэ", хьаблэ Магрим ( [[Шъэпсы]] псыхъуэм ) иде къыщыщӀедзэри Апхъазым икъэралгъунэм нэс макӀуэ [[Псоу]] ипсыхъуэм. ЩӀыпӀу иубыдыр: 3 502 км², жылу дэсыр мин 411.

Езы Щачэ-Къалэм жылу дэсыр - 337, 947.

== Тхыдэ ==
Иджырей Щачэшхуэм иЩӀыпӀэм [[Апхъаз лъэпкъ|апхъазхэр]], [[Убых лъэпкъ|убыххэр]], [[Шапсыгъ лъэпкъ|шапсыгъхэр]] жоуэ щыпсэуа. Езы Щачэ-Къалэ иджырейм идей убых къуажэхэр щыӀа: Хьадж Бэрзэдж ер, [[Аублэхэ]] яхэр.

Урысхэм къалэ щащӀар 21 мэлыжьыхьым 1838 гъэм, Александриэ быдапӀэ хуэду. 1839 гъэм Александриэ цӀэр НавагинскэкӀэ зарахъуэкӀ. 1864 Даховскэ мэхъу, 1874 - Даховский Посад, 1896 - Сочи траӀуэ.

== Жылэр ==
1864 гъэм ипэкӀэ хы Ӏуфэм КъухьапӀэ Къэукъаз лъэныкъуэм мин 300 хуэдиз жылу иса... 

1900 гъэмкӀэ, Кондратенко зэритхым жылу дэсар:
* Урыс - 20, 265 (61,4 %)
* Алыдж - 5, 583 (16,9 %)
* Адыгэ - 2, 052 (6,2 %)
* Ермэлы - 1, 305 (4,0 %)

Щачэ 1992 гъэмкӀэ лъэпкъ дэсхэр:
* урыс - 254, 200 (68,7 %)
* ермэлы - 52, 600 (14,2 %)
* хуэхуэл - 21, 900 (5,9 %)
* куржы - 5, 600 (1,5%)
* алыдж - 5, 400 (1,4 %)
* адыгэ - 4, 400 (1,2 %)

[[Категориэ:Щачэ]]