Щачэ

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Къалэ
Щачэ
Нып Дэмыгъэ
Нып Дэмыгъэ
Къэрал Урысей
Федерациэм и субъект Краснодар Къэрал
Кординатхэр Кординатхэр: 43°35′07″ с. ш. 39°43′13″ в. д. / 43.585278° с. ш. 39.720278° в. д. (G) (Я)43°35′07″ с. ш. 39°43′13″ в. д. / 43.585278° с. ш. 39.720278° в. д. (G) (Я)
КӀуэцӀ гуэшыгъуэр куейуэ 4
1 хьэблэ къалэ типу
1 къалэцӀыкӀу 11 хьэблу
Мэр Пахомов Анатолий Николаевич
И инагъыр 3502 км²
Климатыр зыхуэдэр субтропик псыфэф
Ӏувагъыр 1337,1 км²/цӀыху
Агломерациэ 410 987
Зэманыгъуэр UTC+3
Почтэ индексхэр 354000-354999
Автом и кодыр 23, 93, 123
Официал сайтыр http://www.sochiadm.ru/
Щачэ (Урысей)
Щачэ (Краснодар щӀыгу)

Щачэ (Шъачэ) (убыхыбзэ: Шьача, апхъазэбзэ: Шəача, ур-бз: Сочи) — Краснодар Къэралым хэт къалэ.

Къалэр хьаблэ къыбгъэдэтхэр дэщӀыгъуу куейуэ щыт "Щачэшхуэ", хьаблэ Магрим ( Шъэпсы псыхъуэм ) иде къыщыщӀедзэри Апхъазым икъэралгъунэм нэс макӀуэ Псоу ипсыхъуэм. ЩӀыпӀу иубыдыр: 3 502 км², жылу дэсыр мин 411.

Езы Щачэ-Къалэм жылу дэсыр - 337, 947.

Тхыдэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Иджырей Щачэшхуэм иЩӀыпӀэм апхъазхэр, убыххэр, шапсыгъхэр жоуэ щыпсэуа. Езы Щачэ-Къалэ иджырейм идей убых къуажэхэр щыӀа: Хьадж Бэрзэдж ер, Аублэхэ яхэр.

Урысхэм къалэ щащӀар 21 мэлыжьыхьым 1838 гъэм, Александриэ быдапӀэ хуэду. 1839 гъэм Александриэ цӀэр НавагинскэкӀэ зарахъуэкӀ. 1864 Даховскэ мэхъу, 1874 - Даховский Посад, 1896 - Сочи траӀуэ.

Жылэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

1864 гъэм ипэкӀэ хы Ӏуфэм КъухьапӀэ Къэукъаз лъэныкъуэм мин 300 хуэдиз жылу иса...

1900 гъэмкӀэ, Кондратенко зэритхым жылу дэсар:

  • Урыс - 20, 265 (61,4 %)
  • Алыдж - 5, 583 (16,9 %)
  • Адыгэ - 2, 052 (6,2 %)
  • Ермэлы - 1, 305 (4,0 %)

Щачэ 1992 гъэмкӀэ лъэпкъ дэсхэр:

  • урыс - 254, 200 (68,7 %)
  • ермэлы - 52, 600 (14,2 %)
  • хуэхуэл - 21, 900 (5,9 %)
  • куржы - 5, 600 (1,5%)
  • алыдж - 5, 400 (1,4 %)
  • адыгэ - 4, 400 (1,2 %)