Лабэжъ

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Лабэжъ
Сурэт
КӀыхьагъыр: 214 км
Псыхъуэм и инагъыр: 12 500 км²
Псыхъуэр: Хы МыутӀэ
Псыуэ ихьыр: 95,7 м³/с (и пэм идежь)
КъызхэкӀыр: Лабэшхуэмрэ ЛабэцӀыкӀумрэ я зэхэлъэдэгъуэм
КъыхэжыпӀэр: Къалэдэс станицэ (Краснодар къэрал)
И пэр: Псыжъ
Псыпэм и щӀыпӀэр: Лабапэкъалэ (Краснодар къэрал)
Хэкур: Урысей
Хэку къедзыгъуэхэр: Адыгэ къэрал, Краснодар къэрал
ГВР: 06020000912108000003180 и 06020000712108000003180
ЩӀыпӀэтхыпхъэ

Лабэжъ (ур-бз.: Лаба) — Краснодар къэралым псы ежэх, сэмырабгъумкӀэ Псыжъ холъадэ.

ЦӀэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

КъуэкӀыпӀэ Къаукъазым инэхъ псы инхэм ящыщ, Псыжъ исэмырабгъумкӀэ хэлъадэ. БзэхэмкӀэ азэ цӀыхухэр зэм хуэкӀуакъы м я гупшысэнхэмкӀэ цӀэр къызхэкӀэам. Нэхъ зыхуэкӀуэхэр гупшысагъыитӀ. Зыр ираныбзэм къыхэкӀа псалъэ "алб" - хыжь, абы пашъэ. ЕтӀуанэр - апхуэдууи иран псалъэ "лаб" ("лав") - псы Ӏуфэ къикӀыу. Апхуэдыуи пэмыкӀыуи а гупшысэхэм пагъэувэ щыӀа. К.Х. Мерэтыкъуэм зэритхымкӀэ Лэбэ цӀыкӀум зыпс хэлъадэр Ӏуашъхьа Лоуба (абазэ псалъэ, къыкӀыр гурыӀуэгъуэкъым) къыкӀожыр.

Хэкумэтх[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Ӏуашъхьахэм мыл телъхэм къыкӀэжу, Лабэшхуэмрэ ЛабэцӀыкӀумрэ япсым къахэкӀыу икӀыхьагъыр км 347 мэхъу. Лабэшхуэмрэ ЛабэцӀыкӀумрэ я зэхэлъэдэпӀм къыщыкӀэдзауэ быбжмэ икӀыхьагъыр км 214 мэхъу. Ипсыхъуэм ибгъуагъыр 12 500 км². ИшъхьамкӀэ Лабэмрэ псы хэлъадэхэмрэ уэру щытхэ, къуэ куухэм дэжу. ИкӀагъымкӀэ ипсы Ӏуфэхэр лъахъчу щыт, езыр хом мэхъужь. Псыр къызхэкӀыр зэхэт: уэсыпс, мылтӀкӀуэпс, уэшхыпс.

Псы нэхъ ин хэлъадэхэр: Чэмлыкъ (ижьыгъурабгъумкӀэ), Фэрс (сэмырабгъумкӀэ).

Хьаблэ Ӏуфэм Ӏутхэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Къэрэшей-Шэрджэсым: Пхиэ, Дамхьуэрц, Зэджэдэн, Рожъкъуауэ, Азиатскэ, Псэмэн, Курджиново, Подскальное. ЯужкӀэ Краснодар къэралыр холъадэ: Ахметовскэ, Каладжинскэ, Мостовской, Лабинск, Курганинск... Адыгей къэралым икъуаджэхэр: Хуэдз, Натырбово, Куэчхьаблэ, Еджэрыкъуэй, Пшизо, Джэмбэчий, Хьатикъуай.