Урысыху версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Content deleted Content added
цӀ 15 версий: importing articles from Incubator
цӀ r2.6.5) (робот добавил: bi, ckb, gag, koi, ltg, mi, nap, ps, rue, rw, so, srn, ss изменил: ang, arz, az, bxr, ce, ml, ru, tk, xal, yo
96 сатырыр 96 сатырыр
[[als:Weißrussland]]
[[als:Weißrussland]]
[[am:ቤላሩስ]]
[[am:ቤላሩስ]]
[[ang:Belarus]]
[[ar:بيلاروسيا]]
[[an:Belarrusia]]
[[an:Belarrusia]]
[[ang:Hwītrussland]]
[[ar:بيلاروسيا]]
[[arc:ܒܠܪܘܣ]]
[[arc:ܒܠܪܘܣ]]
[[arz:بيلاروسيا]]
[[roa-rup:Arusia albã]]
[[frp:Bièlorussie]]
[[ast:Bielorrusia]]
[[ast:Bielorrusia]]
[[gn:Vielorrusia]]
[[az:Belarus]]
[[az:Belorusiya]]
[[bar:Weißrussland]]
[[bat-smg:Baltarosėjė]]
[[bn:বেলারুশ]]
[[zh-min-nan:Belarus]]
[[bcl:Belarus]]
[[be:Беларусь]]
[[be:Беларусь]]
[[be-x-old:Беларусь]]
[[be-x-old:Беларусь]]
[[bcl:Belarus]]
[[bg:Беларус]]
[[bar:Weißrussland]]
[[bi:Belarus]]
[[bn:বেলারুশ]]
[[bo:བྷེ་ལ་རསུ།]]
[[bo:བྷེ་ལ་རསུ།]]
[[bpy:বেলারুস]]
[[br:Belarus]]
[[bs:Bjelorusija]]
[[bs:Bjelorusija]]
[[bxr:Белоросууд]]
[[br:Belarus]]
[[bg:Беларус]]
[[bxr:Белорос]]
[[ca:Bielorússia]]
[[ca:Bielorússia]]
[[ce:Кlайгlаскхийн]]
[[cv:Беларуç]]
[[ceb:Belarus]]
[[ceb:Belarus]]
[[cs:Bělorusko]]
[[chr:ᏇᎳᎷᏒ]]
[[ckb:بیلاڕووس]]
[[co:Bielorussia]]
[[co:Bielorussia]]
[[crh:Belarus]]
[[cs:Bělorusko]]
[[csb:Biôłorëskô]]
[[cu:Бѣла́ Роу́сь]]
[[cv:Беларуç]]
[[cy:Belarws]]
[[cy:Belarws]]
[[da:Hviderusland]]
[[da:Hviderusland]]
[[de:Weißrussland]]
[[de:Weißrussland]]
[[dv:ބެލަރޫސް]]
[[diq:Belarus]]
[[dsb:Běłoruska]]
[[dsb:Běłoruska]]
[[dv:ބެލަރޫސް]]
[[dz:བེ་ལ་རུ་སུ།]]
[[dz:བེ་ལ་རུ་སུ།]]
[[et:Valgevene]]
[[ee:Belarus]]
[[el:Λευκορωσία]]
[[el:Λευκορωσία]]
[[en:Belarus]]
[[en:Belarus]]
[[es:Bielorrusia]]
[[eo:Belorusio]]
[[eo:Belorusio]]
[[ext:Bielorrússia]]
[[es:Bielorrusia]]
[[et:Valgevene]]
[[eu:Bielorrusia]]
[[eu:Bielorrusia]]
[[ee:Belarus]]
[[ext:Bielorrússia]]
[[fa:بلاروس]]
[[fa:بلاروس]]
[[hif:Belarus]]
[[fi:Valko-Venäjä]]
[[fiu-vro:Valgõvinne]]
[[fo:Hvítarussland]]
[[fo:Hvítarussland]]
[[fr:Biélorussie]]
[[fr:Biélorussie]]
[[frp:Bièlorussie]]
[[fy:Wyt-Ruslân]]
[[fy:Wyt-Ruslân]]
[[ga:An Bhealarúis]]
[[ga:An Bhealarúis]]
[[gv:Yn Velaroosh]]
[[gag:Biyaz Rusiya]]
[[gd:A' Bhealaruis]]
[[gd:A' Bhealaruis]]
[[gl:Bielorrusia - Беларусь]]
[[gl:Bielorrusia - Беларусь]]
[[gn:Vielorrusia]]
[[gu:બેલારુસ]]
[[gu:બેલારુસ]]
[[gv:Yn Velaroosh]]
[[hak:Pha̍k-ngò-lò-sṳ̂]]
[[hak:Pha̍k-ngò-lò-sṳ̂]]
[[xal:Цаганорсин Орн Нутг]]
[[ko:벨라루스]]
[[haw:Belarusa]]
[[haw:Belarusa]]
[[hy:Բելառուս]]
[[he:בלארוס]]
[[hi:बेलारूस]]
[[hi:बेलारूस]]
[[hsb:Běłoruska]]
[[hif:Belarus]]
[[hr:Bjelorusija]]
[[hr:Bjelorusija]]
[[io:Bielorusia]]
[[hsb:Běłoruska]]
[[ilo:Belarus]]
[[ht:Byelorisi]]
[[hu:Fehéroroszország]]
[[bpy:বেলারুস]]
[[id:Belarus]]
[[hy:Բելառուս]]
[[ia:Bielorussia]]
[[ia:Bielorussia]]
[[id:Belarus]]
[[ie:Bielorussia]]
[[ie:Bielorussia]]
[[ilo:Belarus]]
[[os:Белорусси]]
[[io:Bielorusia]]
[[is:Hvíta-Rússland]]
[[is:Hvíta-Rússland]]
[[it:Bielorussia]]
[[it:Bielorussia]]
[[he:בלארוס]]
[[ja:ベラルーシ]]
[[jbo:belrus]]
[[jv:Belarus]]
[[jv:Belarus]]
[[ka:ბელარუსი]]
[[kaa:Belorussiya]]
[[kg:Belarusia]]
[[kk:Беларус]]
[[kl:Hvideruslandi]]
[[kl:Hvideruslandi]]
[[kn:ಬೆಲಾರುಸ್]]
[[kn:ಬೆಲಾರುಸ್]]
[[pam:Belarus]]
[[ko:벨라루스]]
[[koi:Беларусь]]
[[ka:ბელარუსი]]
[[krc:Белоруссия]]
[[ks:बेलारूस]]
[[ks:बेलारूस]]
[[csb:Biôłorëskô]]
[[ku:Belarûs]]
[[kk:Беларус]]
[[kv:Беларусь]]
[[kw:Belarussi]]
[[kw:Belarussi]]
[[ky:Беларусь]]
[[ky:Беларусь]]
[[sw:Belarus]]
[[kv:Беларусь]]
[[kg:Belarusia]]
[[ht:Byelorisi]]
[[ku:Belarûs]]
[[lad:Bielorusia]]
[[krc:Белоруссия]]
[[la:Ruthenia Alba]]
[[la:Ruthenia Alba]]
[[lv:Baltkrievija]]
[[lad:Bielorusia]]
[[lb:Wäissrussland]]
[[lb:Wäissrussland]]
[[lt:Baltarusija]]
[[li:Wit-Rusland]]
[[lij:Bieloruscia]]
[[lij:Bieloruscia]]
[[li:Wit-Rusland]]
[[ln:Bielorusia]]
[[ln:Bielorusia]]
[[jbo:belrus]]
[[lt:Baltarusija]]
[[ltg:Boltkrīveja]]
[[hu:Fehéroroszország]]
[[lv:Baltkrievija]]
[[mhr:Белоруссий]]
[[mi:Pērara]]
[[mk:Белорусија]]
[[mk:Белорусија]]
[[ml:ബെലാറസ്]]
[[ml:ബെലാറുസ്]]
[[mt:Belarus]]
[[mn:Беларусь]]
[[mr:बेलारूस]]
[[mr:बेलारूस]]
[[arz:بيلاروسيا]]
[[arz:بيلاروس]]
[[ms:Belarus]]
[[ms:Belarus]]
[[mn:Беларусь]]
[[mt:Belarus]]
[[na:Belarus]]
[[nah:Belarus]]
[[nah:Belarus]]
[[na:Belarus]]
[[nap:Bielorussia]]
[[nl:Wit-Rusland]]
[[nds:Wittrussland]]
[[nds-nl:Wit-Ruslaand]]
[[nds-nl:Wit-Ruslaand]]
[[ne:बेलारुस]]
[[ne:बेलारुस]]
[[new:बेलारुस]]
[[new:बेलारुस]]
[[ja:ベラルーシ]]
[[nl:Wit-Rusland]]
[[nn:Kviterussland]]
[[ce:Белороссе]]
[[pih:Belerus]]
[[no:Hviterussland]]
[[no:Hviterussland]]
[[nn:Kviterussland]]
[[nov:Belarus]]
[[nov:Belarus]]
[[oc:Bielorussia]]
[[oc:Bielorussia]]
[[os:Белорусси]]
[[mhr:Белоруссий]]
[[uz:Belarus]]
[[pam:Belarus]]
[[pih:Belerus]]
[[pl:Białoruś]]
[[pms:Bielorussia]]
[[pnb:بیلارس]]
[[pnb:بیلارس]]
[[pms:Bielorussia]]
[[ps:بېلاروس]]
[[tpi:Belaras]]
[[nds:Wittrussland]]
[[pl:Białoruś]]
[[pt:Bielorrússia]]
[[pt:Bielorrússia]]
[[kaa:Belorussiya]]
[[crh:Belarus]]
[[ty:Belarus]]
[[ro:Belarus]]
[[rm:Bielorussia]]
[[qu:Bilarus]]
[[qu:Bilarus]]
[[rm:Bielorussia]]
[[ru:Белоруссия]]
[[sah:Беларусь]]
[[ro:Belarus]]
[[roa-rup:Arusia albã]]
[[se:Vilges-Ruošša]]
[[ru:Беларусь]]
[[rue:Білорусія]]
[[rw:Belarusi]]
[[sa:बेलारूस]]
[[sa:बेलारूस]]
[[sco:Belaroushie]]
[[sah:Беларусь]]
[[stq:Wietruslound]]
[[sq:Bjellorusia]]
[[scn:Bielurussia]]
[[scn:Bielurussia]]
[[sco:Belaroushie]]
[[se:Vilges-Ruošša]]
[[sh:Belorusija]]
[[simple:Belarus]]
[[simple:Belarus]]
[[sk:Bielorusko]]
[[sk:Bielorusko]]
[[cu:Бѣла́ Роу́сь]]
[[sl:Belorusija]]
[[sl:Belorusija]]
[[szl:Bjołoruś]]
[[so:Belarus]]
[[sq:Bjellorusia]]
[[sr:Белорусија]]
[[sr:Белорусија]]
[[sh:Belorusija]]
[[srn:Belarusikondre]]
[[fi:Valko-Venäjä]]
[[ss:IBhelalasi]]
[[stq:Wietruslound]]
[[sv:Vitryssland]]
[[sv:Vitryssland]]
[[tl:Belarus]]
[[sw:Belarus]]
[[szl:Bjołoruś]]
[[ta:பெலருஸ்]]
[[ta:பெலருஸ்]]
[[tt:Беларусия]]
[[te:బెలారస్]]
[[te:బెలారస్]]
[[th:ประเทศเบลารุส]]
[[tg:Беларус]]
[[tg:Беларус]]
[[th:ประเทศเบลารุส]]
[[chr:ᏇᎳᎷᏒ]]
[[tk:Belorussiýa]]
[[tl:Belarus]]
[[tpi:Belaras]]
[[tr:Beyaz Rusya]]
[[tr:Beyaz Rusya]]
[[tt:Беларусия]]
[[tk:Belarus]]
[[ty:Belarus]]
[[udm:Белоруссия]]
[[udm:Белоруссия]]
[[ug:بېلورۇسسىيە]]
[[uk:Білорусь]]
[[uk:Білорусь]]
[[ur:بیلارس]]
[[ur:بیلارس]]
[[uz:Belarus]]
[[ug:بېلورۇسسىيە]]
[[vec:Biełorusia]]
[[vec:Biełorusia]]
[[vi:Belarus]]
[[vi:Belarus]]
[[vo:Belarusän]]
[[vo:Belarusän]]
[[fiu-vro:Valgõvinne]]
[[war:Belarus]]
[[war:Belarus]]
[[wo:Belaarus]]
[[wo:Belaarus]]
[[wuu:白俄罗斯]]
[[wuu:白俄罗斯]]
[[xal:Цаһанорсин Орн]]
[[yi:בעלארוס]]
[[yi:בעלארוס]]
[[yo:Belarus]]
[[yo:Bẹ̀lárùs]]
[[zh-yue:白俄羅斯]]
[[diq:Belarus]]
[[bat-smg:Baltarosėjė]]
[[zh:白俄罗斯]]
[[zh:白俄罗斯]]
[[zh-min-nan:Belarus]]
[[zh-yue:白俄羅斯]]

12:51, 24 Гъатхэпэ 2011 версие

Урысыху Республикэ
урысыху-бз. Рэспубліка Беларусь
урбз. Республика Беларусь
Дэмыгъэ Урысыхум
Урысыхум и нып Урысыхум и дэмыгъэ

Кординатхэр: 53°31′00″ с. ш. 28°46′00″ в. д. / 53.516667° с. ш. 28.766667° в. д. (G)

Къэрал уэрэд: «Мы, беларусы» (Макъ едэӀун (info))
Хуитыныгъэм и махуэ 1991 дыгъэгъазэм и 25 (зхэкӀар РССЗ)
Нэхъышъхьэбзэхэр урысыхубзэрэ урысыбзэрэ
Къалэ нэхъышъхьэр Минск
Къалэ нэхъ инхэр Минск, Гомел
ӀэнатӀэ хабзэр Президентым и республикэ
Президент
Премьер-министр
Александр Лукашенко
Сергей Сидорский
ШӀыпӀэр
• Псори
• % псым пӀэуэ иубыдыр
84-нэ дунем
207 560 км²
куэдкъым
Къэралым и джылэр
• ЗэралъытэмкӀэ (2010)
Ӏувагъыр

9,469,900 цӀыху
45,7 цӀыху/км²
ВКӀуП
  • КъыхэкӀыр (2010)
  • Зы цӀыхум къытехуэр

$124,510 млрд  (60-нэ)
$13 134
Сомыр (Валутэр) Урысыху рубл
Интернет-доменхэр .by
Телефон кодыр +375
Зэманыгъуэхэр +2

Урысыху, Урысыху Республикэ (урысыху-бз. Беларусь, Рэспубліка Беларусь, урбз. Белоруссия, Республика Беларусь) — кърал Къуэкlыпlэ Еуропэм. 1991 гъэм нэгъунэ Совет Социал Республикэ Урысыху щыта. Къэралым ицlэр къызхэкlыр пэсырей урысыбзэм "белая" (хужь) иэ (хуит) тэтэрхэмрэ монголхэмрэ шъхьакlэ шхуиlу иэ я фашэм шъхьакlэ, хуыжьу зэрахьат абы "Русь" пышъэжьауэ.

Абы пэмыкlыу Урысыхум икъэралым (псоуэ иэ янукъуэ гуэрэхэр) хэт хэкухэр: Литуа, Урыскъуафlцlэ, Полесиэ, Берестей шlыпlэ, Витебск шlыпlэ, Полоцк шlыпlэ, Смолен шlыпlэ.

Икъэралгъунэр къуэкlыпlэмрэ ишъхъэрэмкlэрэ Урысейм иде ирокlуэ, Латвиэмрэ Литуамрэ ишъхъэрэмрэ ишъхъэрэ-къуэхьапlэмкlэрэ. Полшэм - къэхьапlэмкlэрэ, Украинэм - ипшъэмкlэ.

Тхыдэ

VIII - IX илъэсишъэхэм lашъэныгъэхэр зэфlэувэн щыкlидзэм лъэпlкъхэмрэ хэкухэмрэ зэпылъын кlадзэ, къалэхэр яшъын кlадзэ.

Нэхъ пэсырей дыдэхэм ящыщхэр Полоцк (япэдыду тхылъ-тхыдэм игугъ щашъыр 862 гъэм), Витебск (къалэ щыхъуар 947 гъэм) Туров (япэдыду тхылъ-тхыдэм игугъ щашъыр 980 гъэм).

XIII илъэсишъэхэм литоу пщы Миндовг иlанатlэмкlэ литой шlыпlэхэмрэ къуэкlыпlэ слауан шlыпlэхэмрэ зэхегъыхьа а зэманм Еуропэм нэхъ къэрал ин ешъыр - Пщышхуэ Къэрал Литоу.

1569 гъэм Пщышхуэ Къэрал Литоумрэм Полшэ къэрэлымрэ зэхохьари Посполит къэрал яшъыр.

XVIII илъэсишъэхэм Посполит къэралыр щэуэ зэгуохур (1772, 1793, 1795), иджырей Урысыху шlыпlэр Урысейм хокlуэ.

1990 гъэм Урысыхур къэрал хит мэхъур.

Хэкухэр

Урысыхур 6 хэкукlэ гуэча:

  • Брест хэку
  • Витебск хэку
  • Гомел хэку
  • Гроднэ хэку
  • Могилов хэку
  • Минск хэку

Калэхэр

Калэ нэхъ инхэмрэ джылу дэсымрэ:

  • Минск - 1 841
  • Гомел - 498 700
  • Могилов - 320 000
  • Витебск - 356 000
  • Гродно - 338 200
  • Брест - 318 000

Джылэр

Урысыхум 2009 гъэмкlэ джылъэ бжыгъэмкlэ ирагъэкlуэкlам къэралым 9 489 000 джылу дэс Лъэпlкъхэм ящыщу, нэхъыбу дэсхэр: