Урысыху версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
цӀ 15 версий: importing articles from Incubator |
цӀ r2.6.5) (робот добавил: bi, ckb, gag, koi, ltg, mi, nap, ps, rue, rw, so, srn, ss изменил: ang, arz, az, bxr, ce, ml, ru, tk, xal, yo |
||
96 сатырыр | 96 сатырыр | ||
[[als:Weißrussland]] |
[[als:Weißrussland]] |
||
[[am:ቤላሩስ]] |
[[am:ቤላሩስ]] |
||
[[ang:Belarus]] |
|||
[[ar:بيلاروسيا]] |
|||
[[an:Belarrusia]] |
[[an:Belarrusia]] |
||
[[ang:Hwītrussland]] |
|||
[[ar:بيلاروسيا]] |
|||
[[arc:ܒܠܪܘܣ]] |
[[arc:ܒܠܪܘܣ]] |
||
[[arz:بيلاروسيا]] |
|||
[[roa-rup:Arusia albã]] |
|||
[[frp:Bièlorussie]] |
|||
[[ast:Bielorrusia]] |
[[ast:Bielorrusia]] |
||
[[ |
[[az:Belarus]] |
||
[[ |
[[bar:Weißrussland]] |
||
[[bat-smg:Baltarosėjė]] |
|||
[[bn:বেলারুশ]] |
|||
[[ |
[[bcl:Belarus]] |
||
[[be:Беларусь]] |
[[be:Беларусь]] |
||
[[be-x-old:Беларусь]] |
[[be-x-old:Беларусь]] |
||
[[ |
[[bg:Беларус]] |
||
[[ |
[[bi:Belarus]] |
||
[[bn:বেলারুশ]] |
|||
[[bo:བྷེ་ལ་རསུ།]] |
[[bo:བྷེ་ལ་རསུ།]] |
||
[[bpy:বেলারুস]] |
|||
[[br:Belarus]] |
|||
[[bs:Bjelorusija]] |
[[bs:Bjelorusija]] |
||
[[bxr:Белоросууд]] |
|||
[[br:Belarus]] |
|||
[[bg:Беларус]] |
|||
[[bxr:Белорос]] |
|||
[[ca:Bielorússia]] |
[[ca:Bielorússia]] |
||
[[ce:Кlайгlаскхийн]] |
|||
[[cv:Беларуç]] |
|||
[[ceb:Belarus]] |
[[ceb:Belarus]] |
||
[[ |
[[chr:ᏇᎳᎷᏒ]] |
||
[[ckb:بیلاڕووس]] |
|||
[[co:Bielorussia]] |
[[co:Bielorussia]] |
||
[[crh:Belarus]] |
|||
[[cs:Bělorusko]] |
|||
[[csb:Biôłorëskô]] |
|||
[[cu:Бѣла́ Роу́сь]] |
|||
[[cv:Беларуç]] |
|||
[[cy:Belarws]] |
[[cy:Belarws]] |
||
[[da:Hviderusland]] |
[[da:Hviderusland]] |
||
[[de:Weißrussland]] |
[[de:Weißrussland]] |
||
[[ |
[[diq:Belarus]] |
||
[[dsb:Běłoruska]] |
[[dsb:Běłoruska]] |
||
[[dv:ބެލަރޫސް]] |
|||
[[dz:བེ་ལ་རུ་སུ།]] |
[[dz:བེ་ལ་རུ་སུ།]] |
||
[[ |
[[ee:Belarus]] |
||
[[el:Λευκορωσία]] |
[[el:Λευκορωσία]] |
||
[[en:Belarus]] |
[[en:Belarus]] |
||
[[es:Bielorrusia]] |
|||
[[eo:Belorusio]] |
[[eo:Belorusio]] |
||
[[ |
[[es:Bielorrusia]] |
||
[[et:Valgevene]] |
|||
[[eu:Bielorrusia]] |
[[eu:Bielorrusia]] |
||
[[ |
[[ext:Bielorrússia]] |
||
[[fa:بلاروس]] |
[[fa:بلاروس]] |
||
[[ |
[[fi:Valko-Venäjä]] |
||
[[fiu-vro:Valgõvinne]] |
|||
[[fo:Hvítarussland]] |
[[fo:Hvítarussland]] |
||
[[fr:Biélorussie]] |
[[fr:Biélorussie]] |
||
[[frp:Bièlorussie]] |
|||
[[fy:Wyt-Ruslân]] |
[[fy:Wyt-Ruslân]] |
||
[[ga:An Bhealarúis]] |
[[ga:An Bhealarúis]] |
||
[[ |
[[gag:Biyaz Rusiya]] |
||
[[gd:A' Bhealaruis]] |
[[gd:A' Bhealaruis]] |
||
[[gl:Bielorrusia - Беларусь]] |
[[gl:Bielorrusia - Беларусь]] |
||
[[gn:Vielorrusia]] |
|||
[[gu:બેલારુસ]] |
[[gu:બેલારુસ]] |
||
[[gv:Yn Velaroosh]] |
|||
[[hak:Pha̍k-ngò-lò-sṳ̂]] |
[[hak:Pha̍k-ngò-lò-sṳ̂]] |
||
[[xal:Цаганорсин Орн Нутг]] |
|||
[[ko:벨라루스]] |
|||
[[haw:Belarusa]] |
[[haw:Belarusa]] |
||
[[ |
[[he:בלארוס]] |
||
[[hi:बेलारूस]] |
[[hi:बेलारूस]] |
||
[[ |
[[hif:Belarus]] |
||
[[hr:Bjelorusija]] |
[[hr:Bjelorusija]] |
||
[[ |
[[hsb:Běłoruska]] |
||
[[ |
[[ht:Byelorisi]] |
||
[[hu:Fehéroroszország]] |
|||
[[bpy:বেলারুস]] |
|||
[[ |
[[hy:Բելառուս]] |
||
[[ia:Bielorussia]] |
[[ia:Bielorussia]] |
||
[[id:Belarus]] |
|||
[[ie:Bielorussia]] |
[[ie:Bielorussia]] |
||
[[ilo:Belarus]] |
|||
[[os:Белорусси]] |
|||
[[io:Bielorusia]] |
|||
[[is:Hvíta-Rússland]] |
[[is:Hvíta-Rússland]] |
||
[[it:Bielorussia]] |
[[it:Bielorussia]] |
||
[[ |
[[ja:ベラルーシ]] |
||
[[jbo:belrus]] |
|||
[[jv:Belarus]] |
[[jv:Belarus]] |
||
[[ka:ბელარუსი]] |
|||
[[kaa:Belorussiya]] |
|||
[[kg:Belarusia]] |
|||
[[kk:Беларус]] |
|||
[[kl:Hvideruslandi]] |
[[kl:Hvideruslandi]] |
||
[[kn:ಬೆಲಾರುಸ್]] |
[[kn:ಬೆಲಾರುಸ್]] |
||
[[ |
[[ko:벨라루스]] |
||
[[koi:Беларусь]] |
|||
[[ka:ბელარუსი]] |
|||
[[krc:Белоруссия]] |
|||
[[ks:बेलारूस]] |
[[ks:बेलारूस]] |
||
[[ |
[[ku:Belarûs]] |
||
[[ |
[[kv:Беларусь]] |
||
[[kw:Belarussi]] |
[[kw:Belarussi]] |
||
[[ky:Беларусь]] |
[[ky:Беларусь]] |
||
[[sw:Belarus]] |
|||
[[kv:Беларусь]] |
|||
[[kg:Belarusia]] |
|||
[[ht:Byelorisi]] |
|||
[[ku:Belarûs]] |
|||
[[lad:Bielorusia]] |
|||
[[krc:Белоруссия]] |
|||
[[la:Ruthenia Alba]] |
[[la:Ruthenia Alba]] |
||
[[ |
[[lad:Bielorusia]] |
||
[[lb:Wäissrussland]] |
[[lb:Wäissrussland]] |
||
[[ |
[[li:Wit-Rusland]] |
||
[[lij:Bieloruscia]] |
[[lij:Bieloruscia]] |
||
[[li:Wit-Rusland]] |
|||
[[ln:Bielorusia]] |
[[ln:Bielorusia]] |
||
[[ |
[[lt:Baltarusija]] |
||
[[ltg:Boltkrīveja]] |
|||
[[hu:Fehéroroszország]] |
|||
[[lv:Baltkrievija]] |
|||
[[mhr:Белоруссий]] |
|||
[[mi:Pērara]] |
|||
[[mk:Белорусија]] |
[[mk:Белорусија]] |
||
[[ml: |
[[ml:ബെലാറുസ്]] |
||
[[ |
[[mn:Беларусь]] |
||
[[mr:बेलारूस]] |
[[mr:बेलारूस]] |
||
[[arz:بيلاروسيا]] |
|||
[[arz:بيلاروس]] |
|||
[[ms:Belarus]] |
[[ms:Belarus]] |
||
[[ |
[[mt:Belarus]] |
||
[[na:Belarus]] |
|||
[[nah:Belarus]] |
[[nah:Belarus]] |
||
[[ |
[[nap:Bielorussia]] |
||
[[ |
[[nds:Wittrussland]] |
||
[[nds-nl:Wit-Ruslaand]] |
[[nds-nl:Wit-Ruslaand]] |
||
[[ne:बेलारुस]] |
[[ne:बेलारुस]] |
||
[[new:बेलारुस]] |
[[new:बेलारुस]] |
||
[[ |
[[nl:Wit-Rusland]] |
||
[[nn:Kviterussland]] |
|||
[[ce:Белороссе]] |
|||
[[pih:Belerus]] |
|||
[[no:Hviterussland]] |
[[no:Hviterussland]] |
||
[[nn:Kviterussland]] |
|||
[[nov:Belarus]] |
[[nov:Belarus]] |
||
[[oc:Bielorussia]] |
[[oc:Bielorussia]] |
||
[[os:Белорусси]] |
|||
[[mhr:Белоруссий]] |
|||
[[ |
[[pam:Belarus]] |
||
[[pih:Belerus]] |
|||
[[pl:Białoruś]] |
|||
[[pms:Bielorussia]] |
|||
[[pnb:بیلارس]] |
[[pnb:بیلارس]] |
||
[[ |
[[ps:بېلاروس]] |
||
[[tpi:Belaras]] |
|||
[[nds:Wittrussland]] |
|||
[[pl:Białoruś]] |
|||
[[pt:Bielorrússia]] |
[[pt:Bielorrússia]] |
||
[[kaa:Belorussiya]] |
|||
[[crh:Belarus]] |
|||
[[ty:Belarus]] |
|||
[[ro:Belarus]] |
|||
[[rm:Bielorussia]] |
|||
[[qu:Bilarus]] |
[[qu:Bilarus]] |
||
[[rm:Bielorussia]] |
|||
[[ru:Белоруссия]] |
|||
[[ |
[[ro:Belarus]] |
||
[[roa-rup:Arusia albã]] |
|||
[[se:Vilges-Ruošša]] |
|||
[[ru:Беларусь]] |
|||
[[rue:Білорусія]] |
|||
[[rw:Belarusi]] |
|||
[[sa:बेलारूस]] |
[[sa:बेलारूस]] |
||
[[ |
[[sah:Беларусь]] |
||
[[stq:Wietruslound]] |
|||
[[sq:Bjellorusia]] |
|||
[[scn:Bielurussia]] |
[[scn:Bielurussia]] |
||
[[sco:Belaroushie]] |
|||
[[se:Vilges-Ruošša]] |
|||
[[sh:Belorusija]] |
|||
[[simple:Belarus]] |
[[simple:Belarus]] |
||
[[sk:Bielorusko]] |
[[sk:Bielorusko]] |
||
[[cu:Бѣла́ Роу́сь]] |
|||
[[sl:Belorusija]] |
[[sl:Belorusija]] |
||
[[ |
[[so:Belarus]] |
||
[[sq:Bjellorusia]] |
|||
[[sr:Белорусија]] |
[[sr:Белорусија]] |
||
[[ |
[[srn:Belarusikondre]] |
||
[[ |
[[ss:IBhelalasi]] |
||
[[stq:Wietruslound]] |
|||
[[sv:Vitryssland]] |
[[sv:Vitryssland]] |
||
[[ |
[[sw:Belarus]] |
||
[[szl:Bjołoruś]] |
|||
[[ta:பெலருஸ்]] |
[[ta:பெலருஸ்]] |
||
[[tt:Беларусия]] |
|||
[[te:బెలారస్]] |
[[te:బెలారస్]] |
||
[[th:ประเทศเบลารุส]] |
|||
[[tg:Беларус]] |
[[tg:Беларус]] |
||
[[th:ประเทศเบลารุส]] |
|||
[[chr:ᏇᎳᎷᏒ]] |
|||
[[tk:Belorussiýa]] |
|||
[[tl:Belarus]] |
|||
[[tpi:Belaras]] |
|||
[[tr:Beyaz Rusya]] |
[[tr:Beyaz Rusya]] |
||
[[tt:Беларусия]] |
|||
[[tk:Belarus]] |
|||
[[ty:Belarus]] |
|||
[[udm:Белоруссия]] |
[[udm:Белоруссия]] |
||
[[ug:بېلورۇسسىيە]] |
|||
[[uk:Білорусь]] |
[[uk:Білорусь]] |
||
[[ur:بیلارس]] |
[[ur:بیلارس]] |
||
[[uz:Belarus]] |
|||
[[ug:بېلورۇسسىيە]] |
|||
[[vec:Biełorusia]] |
[[vec:Biełorusia]] |
||
[[vi:Belarus]] |
[[vi:Belarus]] |
||
[[vo:Belarusän]] |
[[vo:Belarusän]] |
||
[[fiu-vro:Valgõvinne]] |
|||
[[war:Belarus]] |
[[war:Belarus]] |
||
[[wo:Belaarus]] |
[[wo:Belaarus]] |
||
[[wuu:白俄罗斯]] |
[[wuu:白俄罗斯]] |
||
[[xal:Цаһанорсин Орн]] |
|||
[[yi:בעלארוס]] |
[[yi:בעלארוס]] |
||
[[yo: |
[[yo:Bẹ̀lárùs]] |
||
[[zh-yue:白俄羅斯]] |
|||
[[diq:Belarus]] |
|||
[[bat-smg:Baltarosėjė]] |
|||
[[zh:白俄罗斯]] |
[[zh:白俄罗斯]] |
||
[[zh-min-nan:Belarus]] |
|||
[[zh-yue:白俄羅斯]] |
12:51, 24 Гъатхэпэ 2011 версие
Урысыху Республикэ урысыху-бз. Рэспубліка Беларусь урбз. Республика Беларусь | |||||
| |||||
Къэрал уэрэд: «Мы, беларусы» ( едэӀун (info)) | |||||
Хуитыныгъэм и махуэ | 1991 дыгъэгъазэм и 25 (зхэкӀар РССЗ) | ||||
Нэхъышъхьэбзэхэр | урысыхубзэрэ урысыбзэрэ | ||||
Къалэ нэхъышъхьэр | Минск | ||||
Къалэ нэхъ инхэр | Минск, Гомел | ||||
ӀэнатӀэ хабзэр | Президентым и республикэ | ||||
Президент Премьер-министр |
Александр Лукашенко Сергей Сидорский | ||||
ШӀыпӀэр • Псори • % псым пӀэуэ иубыдыр |
84-нэ дунем 207 560 км² куэдкъым | ||||
Къэралым и джылэр • ЗэралъытэмкӀэ (2010) • Ӏувагъыр |
9,469,900 цӀыху 45,7 цӀыху/км² | ||||
ВКӀуП • КъыхэкӀыр (2010) • Зы цӀыхум къытехуэр |
$124,510 млрд (60-нэ) $13 134 | ||||
Сомыр (Валутэр) | Урысыху рубл | ||||
Интернет-доменхэр | .by | ||||
Телефон кодыр | +375 | ||||
Зэманыгъуэхэр | +2 | ||||
Урысыху, Урысыху Республикэ (урысыху-бз. Беларусь, Рэспубліка Беларусь, урбз. Белоруссия, Республика Беларусь) — кърал Къуэкlыпlэ Еуропэм. 1991 гъэм нэгъунэ Совет Социал Республикэ Урысыху щыта. Къэралым ицlэр къызхэкlыр пэсырей урысыбзэм "белая" (хужь) иэ (хуит) тэтэрхэмрэ монголхэмрэ шъхьакlэ шхуиlу иэ я фашэм шъхьакlэ, хуыжьу зэрахьат абы "Русь" пышъэжьауэ.
Абы пэмыкlыу Урысыхум икъэралым (псоуэ иэ янукъуэ гуэрэхэр) хэт хэкухэр: Литуа, Урыскъуафlцlэ, Полесиэ, Берестей шlыпlэ, Витебск шlыпlэ, Полоцк шlыпlэ, Смолен шlыпlэ.
Икъэралгъунэр къуэкlыпlэмрэ ишъхъэрэмкlэрэ Урысейм иде ирокlуэ, Латвиэмрэ Литуамрэ ишъхъэрэмрэ ишъхъэрэ-къуэхьапlэмкlэрэ. Полшэм - къэхьапlэмкlэрэ, Украинэм - ипшъэмкlэ.
Тхыдэ
VIII - IX илъэсишъэхэм lашъэныгъэхэр зэфlэувэн щыкlидзэм лъэпlкъхэмрэ хэкухэмрэ зэпылъын кlадзэ, къалэхэр яшъын кlадзэ.
Нэхъ пэсырей дыдэхэм ящыщхэр Полоцк (япэдыду тхылъ-тхыдэм игугъ щашъыр 862 гъэм), Витебск (къалэ щыхъуар 947 гъэм) Туров (япэдыду тхылъ-тхыдэм игугъ щашъыр 980 гъэм).
XIII илъэсишъэхэм литоу пщы Миндовг иlанатlэмкlэ литой шlыпlэхэмрэ къуэкlыпlэ слауан шlыпlэхэмрэ зэхегъыхьа а зэманм Еуропэм нэхъ къэрал ин ешъыр - Пщышхуэ Къэрал Литоу.
1569 гъэм Пщышхуэ Къэрал Литоумрэм Полшэ къэрэлымрэ зэхохьари Посполит къэрал яшъыр.
XVIII илъэсишъэхэм Посполит къэралыр щэуэ зэгуохур (1772, 1793, 1795), иджырей Урысыху шlыпlэр Урысейм хокlуэ.
1990 гъэм Урысыхур къэрал хит мэхъур.
Хэкухэр
Урысыхур 6 хэкукlэ гуэча:
- Брест хэку
- Витебск хэку
- Гомел хэку
- Гроднэ хэку
- Могилов хэку
- Минск хэку
Калэхэр
Калэ нэхъ инхэмрэ джылу дэсымрэ:
- Минск - 1 841
- Гомел - 498 700
- Могилов - 320 000
- Витебск - 356 000
- Гродно - 338 200
- Брест - 318 000
Джылэр
Урысыхум 2009 гъэмкlэ джылъэ бжыгъэмкlэ ирагъэкlуэкlам къэралым 9 489 000 джылу дэс Лъэпlкъхэм ящыщу, нэхъыбу дэсхэр:
- Урысыху - 8 158 900 (81 %)
- Урыс - 1 141 700 (11 %)
- Полак - 395 700 (4 %)
- Укрэинэ - 237 000 (2,5 %)
- Джурт - 27 800 (0,3 %)
- Ермэлы - 10 200
Еуропэм и къэралхэр |
||
---|---|---|
Къэралхэр | Aзыгъэй • Азэрбиджан¹ • Албаниэ • Алыджей • Андоррэ • Аустрэ • Белгиэ • Балгариэ • Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ • Британиэшхуэ • Ватикан • Даниэ • Джэрмэней • Ермэлы¹ • Ирлэнд • Ислэнд • Къазахъстэн² • БгыфӀыцӀей • Латвиэ • Лэхьый • Литоу • Лихтэнштейн • Луксембург • Македониэ • Малтэ • Мэжарей • Молдавиэ • Монако • ЩӀылъабжьэхэр • Норуегиэ • Португал • Италэ • Румыниэ • Сан-Марино • Сербиэ • Слоуакэ • Слоуэнэ • Тырку² • Урысей² • Урысыху • Финлэнд • Фрэнджей • Хоруатиэ • Хъырцей¹ • Хуэхуэлей • Чехиэ • Шуэц • Шуэцарэ • Исбухьэн • Эстониэ • Шотлэнд • Уэлс | |
ЧӀыпӀэм шъхьэфимыт | Аландхэм хы тӀыгухэр • Гернси • Гибралтар • Джерси • Мэн хы тӀыгухэр • Фарерхэм хы тӀыгухэр • Шпицберген • Ян-Майен | |
Дунейпсом къамылъыта къэрал | Косово • Приднестровиэ | |
¹ Ныкъуэу е лъэныкъуэкӀэ Еуропэм хэт къэралхэр. ² Азиэм. |
Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ хэкумэтхымкӀэ. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. Мы псалъашъхьэр зэфӀэкӀыгъуэфкӀэ нэхъ тэрэзымкӀэ зэхъукӀын хуэй. |