Убыхыбзэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Content deleted Content added
цӀ 9 версий: importing articles from Incubator
43 сатырыр 43 сатырыр
{{Northwest Caucasian languages}}
{{Northwest Caucasian languages}}


[[Category:Бзэхэр]]
[[Category:Абазэ-Адыгэбзэхэр]]
[[Category:Wp/kbd]]


[[az:Ubıx dili]]
[[az:Ubıx dili]]

11:56, 19 Гъатхэпэ 2011 версие

Убыхыбзэ
Зэрзэджэр: tʷaχəbza
Къэралхэр: Убых хэку, XIX лъэхъэнэм и кум щыкӀэдзауэ Тыркум
Хэкухэр: Къаукъазым хы ФӀыцӀэм Ӏулъ Ӏуфэр, Тыркум — Балыкесир
Дунем тетыжькъым: 1992 гъэм Тевфик Есенч дунем ехыжьа — яужырей бзэр зышъу къэнэжьатэр
Классификациэ
Категориэ: Еуразиэм и бзэхэр
Ишъхъэрэкъаукъаз унагъуэшхуэ (псом къамылъыта)
Абазэ-адыгэ унагъуэбзэ
Тхыбзэр: Тхыбзэншэ
Бзэ кодхэр
ISO 639-1:
ISO 639-2:
ISO 639-3: uby

Убыхыбзэ — дунем темытыжь бзэ, абазэ-адыгэбзэ унагъуэм я щыщ. Убых лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу.

Убыхыбзэр здызэфӀэувауэ драпсалъэтэр Хы ФӀыцӀэм и Ӏуфэм, Ишъхъэрэ Къаукъазым, иджыпсту урысыбзэ здызэрахьэ лъэныкъу щыт Лазаревскэ, Курыт, Хьуэдзэ куейхэр Щачэ-къалэм. 1860 гъэхэм Къаукъаз зауэр щыухым идежь Убых лъэпкъыр Тыркум ирагъэкӀа. Мы куэду, къэнэжьа тӀэкӀур адыгэ иэ абазэ къуаджэхэм хагъэтӀысхьурэ яхэгъуэщыхьахэ. Апхуэдурэ убыхыбзэм и шӀыналъэр фӀэкӀуэда.

Убыхыбзэр зышъэжьу икӀэм изакъу къэнэжьа Тефик Есенчыр 1992 гъэм дунем ехыжьа Тыркум щыпсоуауэ.

Убыхыбзэр зэрагъэшъагъуэр и фонетикэмкӀэ - 84 согласнэ макъу иӀа ( абыхэм плӀыр мы убыху, псалъэ хамэхэм шъхьакlэ, бзэм къыихьахэр ), гласну тӀу къуэдей ( «а» кӀыхьу «а» кӀэкӀыу ). Убыхыбзэм нэхъыбу согласнэ зиӀа бзэуэ яшъэр "койсаныбзэхэм" Ипшъэ Африкэм щыпсоу лъэпкъхэм ябзэхэра.

Убых псалъалъэ

  • абгъьа - абгъуэ
  • абазах - абдзэх
  • абина - мэз
  • аба - сымаджэ, лъэрмыхь Саба - сысымаджэ
  • аба цуыйа - сымаджэщ
  • абаплъа - Ӏазэ
  • абащ - уз
  • агъанцlуыхъ - япэрей
  • агъатlкъуыхъ - етӀуанэ
  • адлыйа - хьэ
  • адыга - адыгэ
  • агьа - бзаджэ, къытехьа. Сыгьа агьа - скъытехьа.
  • агьары - пщылӀ