Убыхыбзэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
No edit summary |
|||
| 3 сатырыр | 3 сатырыр | ||
| цӀэр = Убыхыбзэ |
| цӀэр = Убыхыбзэ |
||
| зэрзэджэр = tʷaχəbza |
| зэрзэджэр = tʷaχəbza |
||
| къэралхэр = |
| къэралхэр = Убых хэку, XIX лъэхъэнэм и кум щыкӀэдзауэ Тыркум |
||
| хэкухэр = |
| хэкухэр = [[Къаукъаз|Къаукъазым]] [[Хы ФӀыцӀэ|хы ФӀыцӀэм]] Ӏулъ Ӏуфэр, Тыркум — Балыкесир |
||
| дунем тетыжькъым = |
| дунем тетыжькъым = 1992 гъэм [[Тевфик Есенч|Тевфик Есенч]] дунем ехыжьа — яужырей бзэр зышъу къэнэжьатэр |
||
| категориэ = Еуразиэм и бзэхэр |
| категориэ = Еуразиэм и бзэхэр |
||
| классификациэ = |
| классификациэ = |
||
[[Ипшъэкъаукъазыбзэхэр|Ипшъэкъаукъаз унагъуэшхуэ]] (псом къамылъыта) |
[[Ипшъэкъаукъазыбзэхэр|Ипшъэкъаукъаз унагъуэшхуэ]] (псом къамылъыта) |
||
:[[Абазэ-Адыгэбзэхэр|Абазэ-адыгэ унагъуэбзэ]] |
:[[Абазэ-Адыгэбзэхэр|Абазэ-адыгэ унагъуэбзэ]] |
||
| тхыбзэр зэрщыт = |
| тхыбзэр зэрщыт = Тхыбзэншэ |
||
| Ӏэташъхьэбзэ = |
| Ӏэташъхьэбзэ = |
||
| регулировэт зыщӀ организациэр = |
| регулировэт зыщӀ организациэр = |
||
00:07, 16 Дыгъэгъазэ 2010 версие
| Убыхыбзэ | |
|---|---|
| Зэрзэджэр: | tʷaχəbza |
| Къэралхэр: | Убых хэку, XIX лъэхъэнэм и кум щыкӀэдзауэ Тыркум |
| Хэкухэр: | Къаукъазым хы ФӀыцӀэм Ӏулъ Ӏуфэр, Тыркум — Балыкесир |
| Дунем тетыжькъым: | 1992 гъэм Тевфик Есенч дунем ехыжьа — яужырей бзэр зышъу къэнэжьатэр |
| Классификациэ | |
| Категориэ: | Еуразиэм и бзэхэр |
| Ипшъэкъаукъаз унагъуэшхуэ (псом къамылъыта) | |
| Тхыбзэр: | Тхыбзэншэ |
| Бзэ кодхэр | |
| ISO 639-1: | — |
| ISO 639-2: | — |
| ISO 639-3: | uby |
Убыхыбзэ - дунем темытыжь бзэ, абазэ-адыгэбзэ унагъуэм я щыщ. Убых лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу.
Убыхыбзэр здызэфӀэувауэ драпсалъэтэр Хы ФӀыцӀэм и Ӏуфэм, Ипшъэ Къаукъазым, иджыпсту урысызыбзэ здызэрахьэ лъэныкъу щыт Лазаревскэ, Курыт, Хьуэдзэ куейхэр Щачэ-къалэм. 1860 гъэхэм Къаукъаз зауэр щыухым идежь Убых лъэпкъыр Тыркум ирагъэкӀа. Мы куэду, къэнэжьа тӀэкӀур адыгэ иэ абазэ къаджэхэм хагъэтӀысхьурэ яхэгъуэщыхьахэ. Апхуэдурэ убыхыбзэм и шӀыналъэр фӀэкӀуэда.
Убыхыбзэр зышъэжьу икӀэм изакъу къэнэжьа Тефик Есенчыр 1992 гъэм дунем ехыжьа Тыркум щыпсоуауэ.
Убыхыбзэр зэрагъэшъагъуэр и фонетикэмкӀэ - 84 согласнэ макъу иӀа ( абыхэм плӀыр мы убыху, псалъэ хамэхэм шъхьакlэ, бзэм къыихьахэр ), гласну тӀу къуэдей ( «а» кӀыхьу «а» кӀэкӀыу ). Убыхыбзэм нэхъыбу согласнэ зиӀа бзэуэ яшъэр "койсаныбзэхэм" Ишъхъэрэ Африкэм щыпсоу лъэпкъхэм ябзэхэра.
Убых псалъалъэ
- абгъьа - абгъуэ
- абазах - абдзэх
- абина - мэз
- аба - сымаджэ, лъэрмыхь Саба - сысымаджэ
- аба цуыйа - сымаджэщ
- абаплъа - Ӏазэ
- абащ - уз
- агъанцlуыхъ - япэрей
- агъатlкъуыхъ - етӀуанэ
- адлыйа - хьэ
- адыга - адыгэ
- агьа - бзаджэ, къытехьа. Сыгьа агьа - скъытехьа.
- агьары - пщылӀ
Абазэ-Адыгэбзэхэр |
|
|---|---|
| Абазэбзэ • Адыгэбзэ • Азгъэбзэ • Убыхыбзэ |