Ипшэ Ӏэсетиэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

	Ишъхъэрэ Осетиэ Республикэ; ос-бз. Республикæ Хуссар Ирыстон; кур-бз. რესპუბლიკა სამხრეთ ოსეთი; урбз. Республика Южная Осетия
Ишъхъэрэ Осетиэм и нып	Ишъхъэрэ Осетиэм и дэмыгъэ
	Къэрал уэрэд: «Уарзон Ирыстон!»
Щыхалъхьар	1843, 1922
ДипломатиэмкӀэ къэзылъытэ	Урысей, Венесуэлэ, Никарагуа, Науру
Нэхъышъхьэбзэхэр	осетиныбзэ, урысыбзэ, курджыбзэ
Къалэ нэхъышъхьэр	Цхинвал
Къалэ нэхъ инхэр	Цхинвал, Квайса
ӀэнатӀэ хабзэр	Президентым и республикэ
Президент; Парламентым и тхьэмадэ; Премиер-министр	Эдуард Кокойты; Станислав Кочиев; Вадим Бровцев
ШӀыпӀэр; • Псори	; 3900 км²
Къэралым и джылэр; • ЗэралъытэмкӀэ (1989); • Ӏувагъыр	; ~99 мин. цӀыху ; 18 цӀыху/км²
Сомыр (Валутэр)	урысей рубл
Телефон кодыр	+7 9971,; +7 9976,; +7 99744,; +7 995344
Зэманыгъуэхэр	UTC+3, гъэмахуэм UTC+4
	↑ 1843 гъэм Осетин куей халъхьэ, ар и яперей гъунапкъэ къыхэгъэкӀыу хъуа, иджырей Ишъхъэрэ Осетиэм нэхъ теху. ; ↑ 1922 гъэм Ишъхъэрэ Осетиэ аутоном куей халъхьэ, яужым фактическу шъхьэхуит республикэ хъуар ара. ; ↑ Ишъхъэрэ Осетиэ Республикэм и конституциэ — 4-нэ тхыгъэ — ИА РЕС ;

Browse history interactively

← Япэ ит зэгъэзэхуэжыныгъэр КъыкӀэлъыкӀуэ зэгъэзэхуэжыныгъэр →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

09:05, 17 ФокӀадэ 2010 версие

Ишъхъэрэ Осетиэ ( ос-бз. Республикæ Хуссар Ирыстон, кур-бз. რესპუბლიკა სამხრეთ ოსეთი, урбз. Республика Южная Осетия) — дунейпсом къамылъыта къэрал, Къуакъаз кӀыбагъым хэт. Къалэнэхъышъхьэ — Цхинвал.

Дунейпсо-дипломатиэмкӀэ и къэлъытэгъуэр

Ишъхъэрэ Осетиэм и хуитыныгъэр къзлъытэр Урысейрэ, Венесуэлэрэ, Никарагуарэ, Наурурэ, абыхэм пэмыкӀыу Апхъазым — къэрал ныкъуэ къэлъытэгъу щытыр.

ЛъЗ-м и хабзэкӀэ, де-юре Ишъхъэрэ Осетиэм и шӀыпӀэр Курджым хохьэ, абы и конституциэмкӀэ "Цхинвал куей" зицӀэ (кур-бз. ცხინვალის რეგიონი).

Хэкумэтхыр

Ишъхъэрэ Осетиэм и шӀыпӀэр Къаукъазышхуэ бгытхым и ехыпӀэм хэлъ. ШӀыпӀэр нэхъыбаӀуэм къуэкӀэ-бгыкӀыу щыт. Климэтыр - курыт, шъышъылэм и шӀэӀэгъыр — 20 къыщыкӀэдзауэ -70 °C носыр, шышъхьэӀум и хуэбагъыр -+21 — 24 °C носыр.

Ишъхъэрэ Осетиэм и гъунапкъэхэр ипшъэмкӀэ Урысейм Ӏохьэ, ишъхъэрэмкӀэ Курджым. И шӀыпӀэм и инагъыр км² 3.900.

Тхыдэр

Урысейм Осетиэр Кучыку-Кайнарджий тхылъымкӀэ хуэкӀуауэ щыта 1774 гъэм, урыс тырку зауэм яуж. 1843 гъэм Осетин куэй мэхъур.

1918 гъэм Ишъхъэрэ Осетиэр Совет Урысейм идежькӀэ еуэкӀа, хэхьэным шъхьэкӀэ, апкӀэнтӀэху Курджым къэрал шъхьэхуиту зытриӀуауэ. Ишъхъэрэ Осетиэр Курджым аннексиэ ишъыну щыхуэжьэм зауэшхуэ къыхэкӀа хъуа 1918-1920 гъэхэм.

1922 гъэм ССР Курджейм хэту Ишъхъэрэ Осетиэ автоном куей мэхъур.

1989 шъакӀуэгъуэм и 10 Ишъхъэрэ Осетиэм и джылэ депутатхэм я Хасэм унафэ къадагъэкӀ автоном куейр республикэ хъууэ ССР Курджейм хэту. Езы курджы парламентым абым пэуву унафэ къыдегъэкӀ ишъхъэрэ осетиэ автономыр Ӏуахыну.

1990-1991 гъэхэм Курджымрэ Ишъхъэрэ Осетиэмрэ зауэ къахокӀыр Дъыгъэмыс тхылъкӀэ яужым зэфӀэкӀауэ.

2008 гъэм хэкӀуэдахэм я сын, Цхинвал къалэм идежь

1991 гъэм щыкӀэдзауэ Ишъхъэрэ Осетиэр де-факто къэрал шъхьэхуиту щыта, ауэ дунейм и къэрал зым къымылъытауэ шъхьэхуиту. 2008 гъэм шышъхьэӀум Курджым и къэрал ӀэнатӀэм Ишъхъэрэ Осетиэр къэрукӀэ трихын мурад ешъыр, Урысейр а зауэм зэрхэхьэм шъхьэкӀэ республикэр къэнэфа.

2008 гъэм къэхъуам яуж Урысеймрэ пэмыкӀэ къэралхэри хэту Ишъхъэрэ Осетиэм и хуитыныгъэр къалъыта.

Къэрал политикэ зэхэтыкӀэр

Ишъхъэрэ Осетиэр президентым и республику щыт. Къэралым и тхьэмадэр хабзэ гъэзанкӀэр президентыра. Хабзэ къадэгъэкӀ ӀэнатӀэр парламентым иӀыгъ, депутат 33 зыхэтым.

АдминистрациэкӀэ зэрыгуэчыр

Ишъхъэрэ Осетиэр администрациэкӀэ зэргуэчыр

Республикэр куеиплкӀэ мэгуэч - Дзау куей, Знаур куей, Ленингор куей, Цхинвал куей.

Цхинвалым щымыхъукӀэ кълэ статус зиӀэр хьэблэ Квайсара.

Джылэр

Советым джылэбжыгъэ икӀэу ирагъэкӀуэкӀамкӀэ 1989 гъэм, Ишъхъэрэ Осетиэм цӀыху дэсар мин 99. Абым я нэхъыбэр осетинхэ, пэмыкӀыу курджыхэр, урысхэр адрей лъэпкъхэр джоуэ. Дин зыпылъхэр - чыристэн.

ТехьэпӀэхэр

	Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ хэкумэтхымкӀэ. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. Мы псалъашъхьэр зэфӀэкӀыгъуэфкӀэ нэхъ тэрэзымкӀэ зэхъукӀын хуэй.

[1] 1843 гъэм Осетин куей халъхьэ, ар и яперей гъунапкъэ къыхэгъэкӀыу хъуа, иджырей Ишъхъэрэ Осетиэм нэхъ теху.

[2] 1922 гъэм Ишъхъэрэ Осетиэ аутоном куей халъхьэ, яужым фактическу шъхьэхуит республикэ хъуар ара.

[3] Ишъхъэрэ Осетиэ Республикэм и конституциэ — 4-нэ тхыгъэ — ИА РЕС

[1]

[2]

[3]

@@ 45 сатырыр / 45 сатырыр @@
 == Дунейпсо-дипломатиэмкӀэ и къэлъытэгъуэр ==
-Ишъхъэрэ Осетиэм и хуитыныгъэр къзлъытэр [[Урысей|Урысейрэ]] [[Венесуэлэ|Венесуэлэрэ]] [[Никарагуа|Никарагуарэ]] [[Науру|Наурурэ]], абыхэм пэмыкӀыу [[Апхъаз|Апхъазым]] - къэрал ныкъуэ къэлъытэгъу щытыр.
+Ишъхъэрэ Осетиэм и хуитыныгъэр къзлъытэр [[Урысей|Урысейрэ]], [[Венесуэлэ|Венесуэлэрэ]], [[Никарагуа|Никарагуарэ]], [[Науру|Наурурэ]], абыхэм пэмыкӀыу [[Апхъаз|Апхъазым]] — къэрал ныкъуэ къэлъытэгъу щытыр.
 [[Лъэпкъ Зэгуэтхэр, ЛъЗ|ЛъЗ-м]] и хабзэкӀэ, де-юре Ишъхъэрэ Осетиэм и шӀыпӀэр [[Курджы|Курджым]] хохьэ, абы и конституциэмкӀэ "Цхинвал куей" зицӀэ ([[Курджыбзэ|кур-бз.]] ''ცხინვალის რეგიონი'').
@@ 51 сатырыр / 51 сатырыр @@
 == Хэкумэтхыр ==
-Ишъхъэрэ Осетиэм и шӀыпӀэр [[Къаукъазышхуэ бгытх|Къаукъазышхуэ бгытхым]] и ехыпӀэм хэлъ. ШӀыпӀэр нэхъыбаӀуэм къуэкӀэ-бгыкӀыу щыт. Климэтыр - курыт, шъышъылэм и шӀэӀэгъыр - 20 къыщыкӀэдзауэ -70 °C носыр, шышъхьэӀум и хуэбагъыр -+21 - 24 °C носыр.
+Ишъхъэрэ Осетиэм и шӀыпӀэр [[Къаукъазышхуэ бгытх|Къаукъазышхуэ бгытхым]] и ехыпӀэм хэлъ. ШӀыпӀэр нэхъыбаӀуэм къуэкӀэ-бгыкӀыу щыт. Климэтыр - курыт, шъышъылэм и шӀэӀэгъыр — 20 къыщыкӀэдзауэ -70 °C носыр, шышъхьэӀум и хуэбагъыр -+21 — 24 °C носыр.
 Ишъхъэрэ Осетиэм и гъунапкъэхэр ипшъэмкӀэ [[Урысей|Урысейм]] Ӏохьэ, ишъхъэрэмкӀэ [[Курджы|Курджым]]. И шӀыпӀэм и инагъыр км² 3.900.