Убыхыбзэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
1 сатырыр 1 сатырыр
{{Infobox Language
| фэр = къаукъазхэр
| цӀэр = Убыхыбзэ
| зэрзэджэр = tʷaχəbza
| къэралхэр = Убыхия (Российская империя), с 1860-х Турция
| хэкухэр = Черноморское побережье Кавказа, в Турции — Балыкесир
| дунем тетыжькъым = В 1992 г. умер Тевфик Есенч — последний известный носитель языка
| категориэ = Еуразиэм и бзэхэр
| классификациэ =
[[Ипшъэкъаукъазыбзэхэр|Ипшъэкъаукъаз унагъуэшхуэ]] (псом къамылъыта)
:[[Абазэ-Адыгэбзэхэр|Абазэ-адыгэ унагъуэбзэ]]
| тхыбзэр зэрщыт = бесписьменный
| Ӏэташъхьэбзэ =
| регулировэт зыщӀ организациэр =
| КъэралСтандарт 7.75–97 =
| ISO1 = —
| ISO2 = —
| ISO3 = uby
}}
'''Убыхыбзэ''' - дунем темытыжь бзэ, [[Абазэ-Адыгэбзэхэр|абазэ-адыгэбзэ]] унагъуэм я щыщ. [[Убыххэ|Убых]] лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу.
'''Убыхыбзэ''' - дунем темытыжь бзэ, [[Абазэ-Адыгэбзэхэр|абазэ-адыгэбзэ]] унагъуэм я щыщ. [[Убыххэ|Убых]] лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу.



12:25, 11 Дыгъэгъазэ 2010 версие

Убыхыбзэ
Зэрзэджэр: tʷaχəbza
Къэралхэр: Убыхия (Российская империя), с 1860-х Турция
Хэкухэр: Черноморское побережье Кавказа, в Турции — Балыкесир
Дунем тетыжькъым: В 1992 г. умер Тевфик Есенч — последний известный носитель языка
Классификациэ
Категориэ: Еуразиэм и бзэхэр
Ипшъэкъаукъаз унагъуэшхуэ (псом къамылъыта)
Абазэ-адыгэ унагъуэбзэ
Тхыбзэр: бесписьменный
Бзэ кодхэр
ISO 639-1:
ISO 639-2:
ISO 639-3: uby

Убыхыбзэ - дунем темытыжь бзэ, абазэ-адыгэбзэ унагъуэм я щыщ. Убых лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу.

Убыхыбзэр здызэфӀэувауэ драпсалъэтэр Хы ФӀыцӀэм и Ӏуфэм, Ипшъэ Къаукъазым, иджыпсту урысызыбзэ здызэрахьэ лъэныкъу щыт Лазаревскэ, Курыт, Хьуэдзэ куейхэр Щачэ-къалэм. 1860 гъэхэм Къаукъаз зауэр щыухым идежь Убых лъэпкъыр Тыркум ирагъэкӀа. Мы куэду, къэнэжьа тӀэкӀур адыгэ иэ абазэ къаджэхэм хагъэтӀысхьурэ яхэгъуэщыхьахэ. Апхуэдурэ убыхыбзэм и шӀыналъэр фӀэкӀуэда.

Убыхыбзэр зышъэжьу икӀэм изакъу къэнэжьа Тефик Есенчыр 1992 гъэм дунем ехыжьа Тыркум щыпсоуауэ.

Убыхыбзэр зэрагъэшъагъуэр и фонетикэмкӀэ - 84 согласнэ макъу иӀа ( абыхэм плӀыр мы убыху, псалъэ хамэхэм шъхьакlэ, бзэм къыихьахэр ), гласну тӀу къуэдей ( «а» кӀыхьу «а» кӀэкӀыу ). Убыхыбзэм нэхъыбу согласнэ зиӀа бзэуэ яшъэр "койсаныбзэхэм" Ишъхъэрэ Африкэм щыпсоу лъэпкъхэм ябзэхэра.

Убых псалъалъэ

  • абгъьа - абгъуэ
  • абазах - абдзэх
  • абина - мэз
  • аба - сымаджэ, лъэрмыхь Саба - сысымаджэ
  • аба цуыйа - сымаджэщ
  • абаплъа - Ӏазэ
  • абащ - уз
  • агъанцlуыхъ - япэрей
  • агъатlкъуыхъ - етӀуанэ
  • адлыйа - хьэ
  • адыга - адыгэ
  • агьа - бзаджэ, къытехьа. Сыгьа агьа - скъытехьа.
  • агьары - пщылӀ