Убыхыбзэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
No edit summary |
No edit summary |
||
1 сатырыр | 1 сатырыр | ||
{{Infobox Language |
|||
| фэр = къаукъазхэр |
|||
| цӀэр = Убыхыбзэ |
|||
| зэрзэджэр = tʷaχəbza |
|||
| къэралхэр = Убыхия (Российская империя), с 1860-х Турция |
|||
| хэкухэр = Черноморское побережье Кавказа, в Турции — Балыкесир |
|||
| дунем тетыжькъым = В 1992 г. умер Тевфик Есенч — последний известный носитель языка |
|||
| категориэ = Еуразиэм и бзэхэр |
|||
| классификациэ = |
|||
[[Ипшъэкъаукъазыбзэхэр|Ипшъэкъаукъаз унагъуэшхуэ]] (псом къамылъыта) |
|||
:[[Абазэ-Адыгэбзэхэр|Абазэ-адыгэ унагъуэбзэ]] |
|||
| тхыбзэр зэрщыт = бесписьменный |
|||
| Ӏэташъхьэбзэ = |
|||
| регулировэт зыщӀ организациэр = |
|||
| КъэралСтандарт 7.75–97 = |
|||
| ISO1 = — |
|||
| ISO2 = — |
|||
| ISO3 = uby |
|||
}} |
|||
'''Убыхыбзэ''' - дунем темытыжь бзэ, [[Абазэ-Адыгэбзэхэр|абазэ-адыгэбзэ]] унагъуэм я щыщ. [[Убыххэ|Убых]] лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу. |
'''Убыхыбзэ''' - дунем темытыжь бзэ, [[Абазэ-Адыгэбзэхэр|абазэ-адыгэбзэ]] унагъуэм я щыщ. [[Убыххэ|Убых]] лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу. |
||
12:25, 11 Дыгъэгъазэ 2010 версие
Убыхыбзэ | |
---|---|
Зэрзэджэр: | tʷaχəbza |
Къэралхэр: | Убыхия (Российская империя), с 1860-х Турция |
Хэкухэр: | Черноморское побережье Кавказа, в Турции — Балыкесир |
Дунем тетыжькъым: | В 1992 г. умер Тевфик Есенч — последний известный носитель языка |
Классификациэ | |
Категориэ: | Еуразиэм и бзэхэр |
Ипшъэкъаукъаз унагъуэшхуэ (псом къамылъыта) | |
Тхыбзэр: | бесписьменный |
Бзэ кодхэр | |
ISO 639-1: | — |
ISO 639-2: | — |
ISO 639-3: | uby |
Убыхыбзэ - дунем темытыжь бзэ, абазэ-адыгэбзэ унагъуэм я щыщ. Убых лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу.
Убыхыбзэр здызэфӀэувауэ драпсалъэтэр Хы ФӀыцӀэм и Ӏуфэм, Ипшъэ Къаукъазым, иджыпсту урысызыбзэ здызэрахьэ лъэныкъу щыт Лазаревскэ, Курыт, Хьуэдзэ куейхэр Щачэ-къалэм. 1860 гъэхэм Къаукъаз зауэр щыухым идежь Убых лъэпкъыр Тыркум ирагъэкӀа. Мы куэду, къэнэжьа тӀэкӀур адыгэ иэ абазэ къаджэхэм хагъэтӀысхьурэ яхэгъуэщыхьахэ. Апхуэдурэ убыхыбзэм и шӀыналъэр фӀэкӀуэда.
Убыхыбзэр зышъэжьу икӀэм изакъу къэнэжьа Тефик Есенчыр 1992 гъэм дунем ехыжьа Тыркум щыпсоуауэ.
Убыхыбзэр зэрагъэшъагъуэр и фонетикэмкӀэ - 84 согласнэ макъу иӀа ( абыхэм плӀыр мы убыху, псалъэ хамэхэм шъхьакlэ, бзэм къыихьахэр ), гласну тӀу къуэдей ( «а» кӀыхьу «а» кӀэкӀыу ). Убыхыбзэм нэхъыбу согласнэ зиӀа бзэуэ яшъэр "койсаныбзэхэм" Ишъхъэрэ Африкэм щыпсоу лъэпкъхэм ябзэхэра.
Убых псалъалъэ
- абгъьа - абгъуэ
- абазах - абдзэх
- абина - мэз
- аба - сымаджэ, лъэрмыхь Саба - сысымаджэ
- аба цуыйа - сымаджэщ
- абаплъа - Ӏазэ
- абащ - уз
- агъанцlуыхъ - япэрей
- агъатlкъуыхъ - етӀуанэ
- адлыйа - хьэ
- адыга - адыгэ
- агьа - бзаджэ, къытехьа. Сыгьа агьа - скъытехьа.
- агьары - пщылӀ