Убыхыбзэ версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
226 сатырыр | 226 сатырыр | ||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӏ Ӏ |
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ӏ Ӏ |
||
| colspan="5" | |
|||
|} |
|||
[[Латин тхыпкъылъэ|Латин тхыпкъэхэмкӀэ]] зэхэгъувар — |
|||
{| class="wikitable" |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | А а |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ә ә |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | B b |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Bƹ bƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | C c |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ç ç |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ç' ç' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Č č |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Čw čw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Č' č' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Čw' čw' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ċ ċ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ċ' ċ' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | D d |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Dw dw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ḑ ḑ |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ḋ ḋ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ď ď |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | E e |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | F f |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | G g |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Gw gw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Gy gy |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ğ ğ |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ġ ġ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | H h |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ḣ ḣ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | I ı |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | İ i |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | J j |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Jw jw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | K k |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Kw kw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ky ky |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | K' k' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Kw' kw' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ky' ky' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | L l |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ł ł |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ł' ł' |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | M m |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Mƹ mƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | N n |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | O o |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ö ö |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | P p |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Pƹ pƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | P' p' |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Pƹ' pƹ' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Q q |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qw qw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qy qy |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qƹ qƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qƹw qƹw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Q' q' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qw' qw' |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qy' qy' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qƹ' qƹ' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Qƹw' qƹw' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | R r |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ř ř |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Řw řw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Řy řy |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Řƹ řƹ |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Řƹw řƹw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | S s |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ş ş |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Şw şw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Š š |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Šw šw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ṡ ṡ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | T t |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | T' t' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Tw' tw' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ţ ţ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ţ' ţ' |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | U u |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ü ü |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | V v |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Vƹ vƹ |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | W w |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Wƹ wƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | X x |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Xw xw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Xy xy |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Xƹ xƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Xƹw xƹw |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Y y |
|||
|- |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Ž ž |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | Žƹ žƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | ƹ |
|||
| style="width:5em; text-align:center; padding: 3px;" | ' |
|||
| colspan="5" | |
| colspan="5" | |
01:02, 20 Мазае 2012 версие
Убыхыбзэ | |
---|---|
Зэрзэджэр: | tʷaχəbza |
Къэралхэр: | Убых хэку, XIX лъэхъэнэм и кум щыкӀэдзауэ Тыркум |
Хэкухэр: | Къаукъазым хы ФӀыцӀэм Ӏулъ Ӏуфэр, Тыркум — Балыкесир |
Дунем тетыжькъым: | 1992 гъэм Тевфик Есенч дунем ехыжьа — яужырей бзэр зышъу къэнэжьатэр |
Классификациэ | |
Категориэ: | Еуразиэм и бзэхэр |
Ишъхъэрэкъаукъаз унагъуэшхуэ (псом къамылъыта) | |
Тхыбзэр: | Тхыбзэншэ |
Бзэ кодхэр | |
ISO 639-1: | — |
ISO 639-2: | — |
ISO 639-3: | uby |
Убыхыбзэ — дунем темытыжь бзэ, абазэ-адыгэбзэ унагъуэм я щыщ. Убых лъэпкъым яуэ, 1990 гъэм нэгъунэ ирапсалъу.
Убыхыбзэр здызэфӀэувауэ драпсалъэтэр Хы ФӀыцӀэм и Ӏуфэм, Ишъхъэрэ Къаукъазым, иджыпсту урысыбзэ здызэрахьэ лъэныкъу щыт Лазаревскэ, Курыт, Хьуэдзэ куейхэр Щачэ-къалэм. 1860 гъэхэм Къаукъаз зауэр щыухым идежь Убых лъэпкъыр Тыркум ирагъэкӀа. Мы куэду, къэнэжьа тӀэкӀур адыгэ иэ абазэ къуаджэхэм хагъэтӀысхьурэ яхэгъуэщыхьахэ. Апхуэдурэ убыхыбзэм и шӀыналъэр фӀэкӀуэда.
Убыхыбзэр зышъэжьу икӀэм изакъу къэнэжьа Тефик Есенчыр 1992 гъэм дунем ехыжьа Тыркум щыпсоуауэ.
Убыхыбзэр зэрагъэшъагъуэр и фонетикэмкӀэ - 84 согласнэ макъу иӀа ( абыхэм плӀыр мы убыху, псалъэ хамэхэм шъхьакlэ, бзэм къыихьахэр ), гласну тӀу къуэдей ( «а» кӀыхьу «а» кӀэкӀыу ). Убыхыбзэм нэхъыбу согласнэ зиӀа бзэуэ яшъэр "койсаныбзэхэм" Ипшъэ Африкэм щыпсоу лъэпкъхэм ябзэхэра.
Тхыпкъылъэхэр
Кирил тхыпкъэхэмкӀэ зэхэгъувар —
А а | Ә ә | Б б | Бъ бъ | В в | Въ въ | Г г | Гу гу | ||
Гь гь | Ѓ ѓ | Ғ ғ | Ғу ғу | Ғъ ғъ | Ғъу ғъу | Ғь ғь | Ҕ ҕ | ||
Д д | Ду ду | Џ џ | Е е | Ҽ ҽ | ҼӀ ҽӀ | S s | Ж ж | ||
Жу жу | Ӝ ӝ | Ӟ ӟ | Ӟу ӟу | И и | Й й | Ј ј | К к | ||
Ку ку | Кь кь | КӀ кӀ | КӀу кӀу | КӀь кӀь | Қ қ | Қу қу | Қъ қъ | ||
Қъу қъу | Қь қь | ҚӀ қӀ | ҚӀу қӀу | ҚӀъ қӀъ | ҚӀъу қӀъу | ҚӀь қӀь | Л л | ||
Ӆ ӆ | ӅӀ ӆӀ | М м | Мъ мъ | Н н | Ы ы | О о | Ҩ ҩ | ||
Ө ө | П п | Р р | С с | Ҫ ҫ | Ҫу ҫу | Т т | Ту ту | ||
ТӀ тӀ | ТӀу тӀу | У у | Уъ уъ | Ү ү | Ф ф | Һ һ | Х х | ||
Ҳ ҳ | Ҳу ҳу | Ҳъ ҳъ | Ҳъу ҳъу | Ҳь ҳь | Ц ц | ЦӀ цӀ | Ҵ ҵ | ||
Ч ч | ЧӀ чӀ | Ҹ ҹ | Ҹу ҹу | ҸӀ ҹӀ | ҸӀу ҹӀу | Ш ш | Шу шу | ||
ъ | Ы ы | ь | Я я | Ӏ Ӏ |
Латин тхыпкъэхэмкӀэ зэхэгъувар —
А а | Ә ә | B b | Bƹ bƹ | C c | Ç ç | Ç' ç' | Č č | ||
Čw čw | Č' č' | Čw' čw' | Ċ ċ | Ċ' ċ' | D d | Dw dw | Ḑ ḑ | ||
Ḋ ḋ | Ď ď | E e | F f | G g | Gw gw | Gy gy | Ğ ğ | ||
Ġ ġ | H h | Ḣ ḣ | I ı | İ i | J j | Jw jw | K k | ||
Kw kw | Ky ky | K' k' | Kw' kw' | Ky' ky' | L l | Ł ł | Ł' ł' | ||
M m | Mƹ mƹ | N n | O o | Ö ö | P p | Pƹ pƹ | P' p' | ||
Pƹ' pƹ' | Q q | Qw qw | Qy qy | Qƹ qƹ | Qƹw qƹw | Q' q' | Qw' qw' | ||
Qy' qy' | Qƹ' qƹ' | Qƹw' qƹw' | R r | Ř ř | Řw řw | Řy řy | Řƹ řƹ | ||
Řƹw řƹw | S s | Ş ş | Şw şw | Š š | Šw šw | Ṡ ṡ | T t | ||
T' t' | Tw' tw' | Ţ ţ | Ţ' ţ' | U u | Ü ü | V v | Vƹ vƹ | ||
W w | Wƹ wƹ | X x | Xw xw | Xy xy | Xƹ xƹ | Xƹw xƹw | Y y | ||
Z z | Ž ž | Žƹ žƹ | ƹ | ' |
Убых псалъалъэ
- абгъьа - абгъуэ
- абына - мэз
- аба - сымаджэ, лъэрмыхь Саба - сысымаджэ
- аба цуыйа - сымаджэщ
- абаплъа - Ӏазэ
- абащ - уз
- агъанцlуыхъ - япэрей
- агъатlкъуыхъ - етӀуанэ
- уа - хьэ
- адыга - адыгэ
- агьа - бзаджэ, къытехьа. Сыгьа агьа - скъытехьа.
- агьары - пщылӀ
- бач - баш
- бзы - псы
--- ЛъытакIэ
- за - зы
- ткъIуа - тIу
- шъа - щы
- плIы - плIы
- щхы - тфы
- фы - хы
- блы - блы
- гъуа - и
- бгъьы - бгъу
- жъуы - пшIы
Абазэ-Адыгэбзэхэр |
|
---|---|
Абазэбзэ • Адыгэбзэ • Азгъэбзэ • Убыхыбзэ |
Last edited 6 years ago by YiFeiBot
Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. Мы псалъашъхьэр зэфӀэкӀыгъуэфкӀэ нэхъ тэрэзымкӀэ зэхъукӀын хуэй. |