Алыджей версиехэм я зэщхьэщыкӀыныгъэхэр
цӀ r2.5.1) (робот изменил: na:Grit |
цӀ r2.6.4) (робот изменил: xmf:საბერძნეთი |
||
283 сатырыр | 283 сатырыр | ||
[[wuu:希腊]] |
[[wuu:希腊]] |
||
[[xal:Грисин Орн]] |
[[xal:Грисин Орн]] |
||
[[xmf: |
[[xmf:საბერძნეთი]] |
||
[[yi:גריכנלאנד]] |
[[yi:גריכנלאנד]] |
||
[[yo:Gríìsì]] |
[[yo:Gríìsì]] |
04:27, 19 ШыщхьэӀу 2011 версие
Алыджей Республикэ Ελληνική Δημοκρατία | |||||
| |||||
Гоуидзэр: «Ἐλευθερία ἤ Θάνατος (хуитыныгъэ иэ лӀэныгъэ)» | |||||
Къэрал уэрэд: «Хуитыныгъэм и уэрэд (Ύμνος εις την Ελευθερία)» ( едэӀун (info)) | |||||
Нэхъышъхьэбзэхэр | алыджыбзэ | ||||
Къалэ нэхъышъхьэр | Афинхэ | ||||
Къалэ нэхъ инхэр | Афинхэ, Салоники, Пирей | ||||
ӀэнатӀэ хабзэр | Парламент Республикэ | ||||
Президент Премьер-Министр |
Карлос Папулиас Папандреу Георгиос | ||||
ШӀыпӀэр • Псори • % псым пӀэуэ иубыдыр |
96-нэ дунем 131.957 км² 0, 86 | ||||
Къэралым и джылэр • ЗэралъытэмкӀэ (2010) • Ӏувагъыр |
11.306.183 цӀыху 85 цӀыху/км² | ||||
ВКӀуП • КъыхэкӀыр (2009) • Зы цӀыхум къытехуэр |
$344,404 млрд. (32-нэ) $30.856 | ||||
Этнохоронимыр | алыдж алыджхэ | ||||
Сомыр (Валутэр) | Еуро | ||||
Интернет-доменхэр | .gr иэ .eu | ||||
Телефон кодыр | ++30 | ||||
Зэманыгъуэхэр | +2; гъэмахуэм +3 | ||||
Алыдж (ал-бз. Ελλάδα; ур-бз. Греция; Ицlэдыдэр псоуэ — Алыдж Республикэ; тхыдэмкlэ ицlэр — Ελληνική Δημοκρατία) — Еуропэм иишъхьарэм щыlа къэрал, Бэлкан хы тlыгуныкъуэм тету. ИшъхъэрэмкӀэ и гъунапкъэр Албаниэ, Македониэм, Болгариэм ядей ирокlуэ, ишъхъэрэ-къуэкlыгъуэмкlэ — Тыркум. КъуэкlыпӀэмкlэ Хы Эгейр lулъ, къуэхьэпӀмкlэ — Хы Ионэр, ипшъэмкӀэ — Хы Курытым. Къэралым езы алыджхэм яцlэмкlэ теlуа. Къалэ нэхъышъхьэр — Афинэхэ
КъуэхьэпӀэ ицивилизациэ здызэфlэувар, япэре демократ къэралхэр къыздежьар Алыджыра.
Шlыпlэр
Алыджыр Бэлкан хы тlыгуныкъуэм и ипшъэмрэ Азиэ цlыкlум къыбгэдэлъ хы тlыгухэмрэ якlыгъу тет, псори зэхэту 131 994 км? мэхъу. И гъунапкъэр Албаным, япэре Югэслав Республикэ Македониэм, Болгариэм, Тыркум джоуэ ирокlуэ. Хы lуфу Курытым, абы хэту: Ионэ, Эгейхэм ягъунэхэр. Крит хы тlыгум ишъхъэрэ lуфэр Хы Ливиим lулъ. Абы пэмыкlыу Алыджым минитl хы тlыгу хэт, ар къэралым 20 % шlыпlэ.
Алыджым ишlыпlэр щыуэ бгуэч хъуну:
- Мэтерикым тет Алыджыр, абы хыхьа: Македониэ (Флоринэ, Пэллэ), Фракиэ (Родопи, Кавала), Эпир (Теспротиэ, Превезэ), Фессалиэ (Ларисэ, Магнисиэ) Алыджыкур джоуэ (Фтиотидэ, Фокидэ, Аттикэ). Ионэ хы тlыгухэри абы хабжэ
- Пелопоннес - Алыджым ихы тlыгу нэхъ ин. Еуропэ ицивилизациэм ишlыналъэр, къыздикlар ара, Аркадиэ, Лакониэ, Мессиниэ... хэкухэр здэщыlар абдей.
- Хы Эгей ихы тlыгухэр, абы янэхъ инхэр Крит - Алыджым инэхъ ин, Еуропэм 8-рей (8259 км²), Эвбеэ - Критым яуж етlуанэу (3654 км²).
Хэкухэр
Алыджыр 13 хэкукlэ зэхэт, ахэр 54 номэ-кlэ ( префектурэ ) гуэча. Абы пэмыкlыу зы аутоном къэрал иlа - Айон-Орос, Афон lуашъхьам игъунэгъу. Ар шоджэн къэрал, lанатlэр зыlыгъыр - хасэ, чылисэ 20-кlым ящыщу.
Къалэ нэхъ инхэмрэ, джылэ дэсимрэ
- Афинэхэр - 745, 514
- Фессалоники - 363, 987
- Пирей - 175, 697
- Патрас - 160, 400
- Гераклион - 130, 914
- Перистери - 137, 918
- Ларисса - 124, 394
- Каллифеэ - 109, 609
Лэпlкъ дэсхэр
Нэхъ лъэпlкъ ин къэралым исыр Адыджхэра - 90%. Лъэпlкъхэр Алыджым иджыри къыздынэсым динымкlэ зэрагуэчыр (Уэсмэн Къэралым ихабзу къэна)
- Фракымрэ Додикан хы тlыгухэм дэс мыслимэнхэр, тыркухэр яхэту - 1%
- Помакхэр (болгарыбзэ зезыхьа лъэпlкъ мыслимэн) - 0,3%
- Цыджан мыслимэнхэр - 0,1%
Этногрэфхэм бзэкlэ лъэпlкъ къыхагъэкlхэр:
- Албанхэр - 4% (арнаутхэр яхэту)
- Слэваныбзэ зезыхьа алыджхэр иэ македон слэванхэр - 1,2 %
- Аромунхэр - 1,1 % (мегленитхэр яхэту)
- Чыристэн цыджанхэр - 0,8 %
- Сербхэр - 0,3 %
- Хьарыпхэр - 0,3 %
- Джуртхэр - 0,05 %
Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ хэкумэтхымкӀэ. Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. Мы псалъашъхьэр зэфӀэкӀыгъуэфкӀэ нэхъ тэрэзымкӀэ зэхъукӀын хуэй. |
Еуропэм и къэралхэр |
||
---|---|---|
Къэралхэр | Aзыгъэй • Азэрбиджан¹ • Албаниэ • Алыджей • Андоррэ • Аустрэ • Белгиэ • Балгариэ • Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ • Британиэшхуэ • Ватикан • Даниэ • Джэрмэней • Ермэлы¹ • Ирлэнд • Ислэнд • Къазахъстэн² • БгыфӀыцӀей • Латвиэ • Лэхьый • Литоу • Лихтэнштейн • Луксембург • Македониэ • Малтэ • Мэжарей • Молдавиэ • Монако • ЩӀылъабжьэхэр • Норуегиэ • Португал • Италэ • Румыниэ • Сан-Марино • Сербиэ • Слоуакэ • Слоуэнэ • Тырку² • Урысей² • Урысыху • Финлэнд • Фрэнджей • Хоруатиэ • Хъырцей¹ • Хуэхуэлей • Чехиэ • Шуэц • Шуэцарэ • Исбухьэн • Эстониэ • Шотлэнд • Уэлс | |
ЧӀыпӀэм шъхьэфимыт | Аландхэм хы тӀыгухэр • Гернси • Гибралтар • Джерси • Мэн хы тӀыгухэр • Фарерхэм хы тӀыгухэр • Шпицберген • Ян-Майен | |
Дунейпсом къамылъыта къэрал | Косово • Приднестровиэ | |
¹ Ныкъуэу е лъэныкъуэкӀэ Еуропэм хэт къэралхэр. ² Азиэм. |