Андзорей

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Къуажэ
Андзорей
Къэрал Урысей
Федерациэм и субъект Къэбэрдей-Балъкъэр
Муниципал къедзыгъуэ Лэскэн къедзыгъуэ
Кординатхэр Кординатхэр: 43°21′23″ с. ш. 43°56′17″ в. д. / 43.356389° с. ш. 43.938056° в. д. (G) (Я)43°21′23″ с. ш. 43°56′17″ в. д. / 43.356389° с. ш. 43.938056° в. д. (G) (Я)
Тхьэмадэ Къэжэр Хьэту ипхъу ФатӀимэ
И инагъыр 42 км²
Ӏувагъыр 160 км²/цӀыху
Лъэпкъхэр адыгэхэр
динхэр муслымхэр
Зэманыгъуэр UTC+3
Почтэ индексыр 361 350
Автом и кодыр 07
ОКАТО 83218000001
Официал сайтыр http://www.adm-anzorey.ru
Андзорей (Урысей)
Андзорей (Къэбэрдей-Балъкъэр)

Андзорей (урбз. Анзорей) — Лэскэн къедзыгъуэм и хьэблэ нэхъыщхьэ.

Хэкумэтхыр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Къуажэр ЛэскӀэн къедзыгъуэм икум итщ, ЛэскӀэныпсым и ижь лъэныкъуэм кӀэрысу. Нарткъалэ нэс 20 км дэлъщ, Налшык къалэ нэс 35 км дэлъщ.

И инагъыр — 42 км² мэхъу.

Нэхъ пэгъунэгъу къуажэхэр — ЕтӀуанэ ЛэскӀэн, Аргудан, Хьэтыуей, Уэзрэдж.

Къуажэм и ику лъэгагъыр 445 метрэкӀэ хы Ӏуфэм къыщхьэщокӀ. И щӀыр нэхъыбэу щӀызахуэщ, ипшэ-дыгъэкъуэкӀыпӀэкӀэ бгыхэм щӀедзэ.

Тхыдэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Къуажэр къэзыухуар пщы Андзорхэращ.

Япэу абыхэм я къуажэхэр зэпхырадзахэу Тэрч и ижь лъэныкъуэмкӀэ Ӏусхэу щтащ.

Къаукъаз зауэр щӀидза иуж Андзорхэм я къуажэхэр ягъусэу Лэскэныпсым деж къеӀэпхъухахэщ.

1825 гъэм Къэбэрдейр Урысейм хагъэхьа иуж, Андзорхэм я лъэпкъым и нэхъыбэр Шэшэнымрэ Дэгъыстэнымрэ Ӏэпхъуахэщ, абыкӀэ Урысей аткӀи я зауэр пашэн щхьа. Къэнэжа къуажэхэр, нэхъ ину къуажитӀу зэхэхьэжахэщ.

Къаукъуаз зауэр иуха иуж, къуажэм цӀыху куэд дэӀэпхъукӀахэщ ерэ дахуахэщ, Урысейм и пэщтыхьым и унафэм щӀэтыну зэрыхумейхэм щхьа. Къуажэм къыдэкӀахэм я нэхъыбэр Тыркуращ зэдэӀэпхъуар. Абы ахэм щаухуащ къуажэщӀэ, я къуажэжым и фэеплъу Андзорей абыи фӀащу.

1920 гъэм советхэм Къэбэрдейр зэщӀащтахэ иуж, къуажэм и цӀр яхъуэжащ, пщыхэм я унэцӀэр зэрызэрахьэм щхьа. Абы къыхэкӀыу къуажэм цӀэщӀэ фӀащащ — Старый Лескен.

1993 гъэм къуажэм и цӀэжь Андзорейр хаугъэфащэжащ.

2003 гъэм Лэскэн къедзыгъуэщӀэм и хьэблэ нэхъыщхьэ ящӀащ.

Джылэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

ЦӀыху бжыгъэр
2010[1] 2012[2] 2013[3]
6 551 6 612 6 706

Джылэ дэсым и Ӏувагъыр — 160 цӀыху/км²

Лъэпкъ дэсхэр (2010 гъэ)[4]
Лъэпкъ ЦӀыху бжыгъэр Ӏыхьэр
 %
адыгэхэр 6 494 99,1 %
адрейхэр 57 0,9 %
псори 6 551 100 %

ЕджапӀэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

  • Курыт еджапӀэ № 1
  • Курыт еджапӀэ № 2

Сымаджэш[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

  • Къедзыгъуэ сымаджэш

Дин[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Зы мэжджыт дэтщ

ЦӀэрыӀуэ къыщыхъуахэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

  • Къэжэр Хьэту и къуэ Алберт — урысей къэрал лэжьакӀуэ. Урысейм и Совет Федерацэм хэт. Фонд «Адыги» къызыгъэщӀахэм ящыщ зы.
  • Андзор Джевад — Щамым и зауэлӀ.
  • Шэуэж Владимир и къуэ Хьэсэнби — Къэбэрдей-Балъкъэрым и Пенсионнэ фондым и нэхъыщхьэ.

ТехьэпӀэхэр[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]

Гулъытэгъуэ[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]